Avrupa Birliğinde genişleme stratejisi çerçevesinde yeni komşuluk politikası (Güney Kafkasya ülkeleri yönünden bir değerlendirme)

Abstract

Avrupa'yı yarım yüzyıldır ikiye bölen çizgi 2004 yılında ortadan kalkmıştır. Başarılı genişleme stratejisinin sonucunda Eski Doğu Bloğu ülkelerinin çoğu AB'nin tam üyesi olmuştur. Avrupa'da yeni bir bölünme çizgisinin ortaya çıkmasını önlemek herkesin çıkarına olacaktır. İstikrar, güvenlik ve refahın gelişimi için iyi komşuların önemi istisna edilmemelidir. Avrupa liderleri Kuzey Afrika, yakın Ortadoğu ve ötesiyle olan diyalogu ve ekonomik ortaklıkları derinleştirmeye çalışmaktadırlar. Genişlemiş Avrupa Birliği ayrıca, Doğu Avrupa, Güney Kafkasya ve Orta Asya'daki eski Sovyet ülkeleriyle olan stratejik ilişkilerine de önem vermektedir. Enerji konusunda dışa bağımlılığı tehlikeli boyutlara ulaşan AB'nin durumu 2006'da yayınlanan Avrupa Birliği Komisyonu Raporu'na yansımıştır. Dünya'daki büyük petrol ve gaz rezervlerinin Ortadoğu gibi siyasi ve ekonomik açıdan güvenli olmayan bölgelerde bulunduğuna değinilen raporda, "Avrupa'nın ithal bağımlılığının arttığı ve gelecek 20 yıl içinde bağımlılığın %70'lere çıkacağı ve bu ihtiyacın güvenlik tehdidi altında bulunan bölgelerden sağlanacağı", belirtilmiştir. Enerji güvenliği konusunda AB ülkelerinde giderek artan ölçüde oluşan endişe, birliğin siyasi açıdan nispeten dengeli ve güvenli olan Hazar bölgesine daha fazla ilgi göstermesine neden olmaktadır. AB, bu doğrultuda Güney Kafkasya ülkeleri ile Yeni Komşuluk Politikası çerçevesinde görüşmeler yaparken, Rusya Federasyonu ile stratejik işbirliğini geliştirmeye çalışmaktadır. Avrupa Birliği tarafından, birliğin jeopolitik bir güç olabilmesi için, aşılması gereken belli sorunlar vardır. Bu sorunlar, önümüzdeki 20 sene içinde AB'nin temel uğraş alanlarını oluşturacaktır. Bu doğrultuda, Avrupa Birliği'nin sürdürdüğü Yeni Komşuluk Politikası çerçevesinde özellikle, Güney Kafkasya ülkeleri ile olan ilişkilerine önem vermesi gerekmektedir. Tarihsel birçok faktörün etkisi altında ilişkilerin geliştirilmesi ve özellikle enerji araçlarının güvenli bir koridor açılarak nakledilmesi AB açısından önemi istisna edilmeyen bir durumdur. Bu araştırmada Avrupa Birliği'nin uzun soluklu genişleme stratejisi sonucunda ortaya çıkan Yeni Komşuluk Politikası incelenerek, bu politikanın stratejik bölge olarak Güney Kafkasya uygulaması analiz edilmeye çalışılmıştır. In year 2004 a half century separation within European continent has finished. Most of ex-Warsaw Pact countries have entered European Union as a result of successful enlargement strategy. It is a wide common interest not to accept the creation of new possible barriers within European continent. The ideal neighbourhood is important for stabilization and prosperity. European leaders continously are trying to strengthen the dialogue and economic partnership with North Africa, near Middle East and so far. Futhermore, it is important for enlarged EU to consider the importance of strategic relations with ex-Soviet Union countries in Western Europe, Caucasus and Central Asia. The EU Comission Report of 2006 has mentioned the dangerous energy dependence in European Union. The report has emphasized the reality of existance of biggest oil and gas reserves in politicaly and economicly insecure regions such as Middle East. However, in recent decades when the import dependence of Europe will increase, the dependence rate will reach by 70%. This increase will be provided from the mentioned insecure regions. The anxiety of energy security in EU countries is the main reason of increasing interest of European Union towards relatively secure zone like Caspian Sea. Thus, EU continues its relationships with South Caucasus under its European Union Neighbourhood Policy and also establishing a strategic partnership with Russian Federation. There are several difficulties to be fulfilled by the EU in aspect to be an important geo-political power. This issue is one of the main priorities for the EU actions in coming 20 years. Thus, European Union should pay special attention for its relationship especially with South Caucasus countries under its Neighbourhood Policy. It is important for EU the evolution of relationships under effect of historical factors and energy transportation by a secure corridor. In this research Neighbourhod Policy is analyzed as a result of long term enlargement strategy of EU and an application has been done on strategicaly important region of South Caucasus.