Türk siyasal yaşamında Doğru Yol Partisi

Abstract

Demokrat Parti-Adalet Partisi çizgisinin devamı olarak, 12 Eylül Askeri Müdahalesi'nden sonra 23 Haziran 1983'te kurulan Doğru Yol Partisi, millet iradesinin üstünlüğüne inanan, milliyetçi, muhafazakar, demokrat, laik, liberal ve serbest piyasa ekonomisi taraftarı olmuştur. DYP'nin, 1946'da başlayan halk hareketinin devamı olduğu genel kabul görmektedir. 1982 Anayasası'yla siyasetçilere getirilen siyasi yasakların, 6 Eylül 1987 tarihli halk oylamasıyla kalkmasından sonra, DYP Genel Başkanlığa Süleyman Demirel seçildi. DYP III. Büyük Kongresi'yle başlayan değişim hareketi çerçevesinde, parti yönetiminde genç ve yeni isimlere görev verildi. Bu değişim hareketiyle 1991 seçimlerine giren DYP, %27.03'lük oy oranıyla birinci parti oldu. 20 Ekim 1991 seçimleri sonrasında kurulan DYP-SHP ve DYP-CHP koalisyon hükümetleri, özellikle demokrasi, ekonomi alanında beklenen adımları atamadılar. Turgut Özal'ın vefatı, ardından da Süleyman Demirel Cumhurbaşkanlığı merkez sağ siyasetin kırılma noktasıdır. 24 Aralık 1995 seçimleri sonrasında DYP, ANAYOL ve REFAHYOL koalisyon hükümetlerinde yer almıştır. Demirel'in Cumhurbaşkanlığı sonrasında DYP ve ANAP liderlerinin birbirlerinin siyasetten silmek için izledikleri siyaset anlayışı, merkez sağda önemli bir gerilemeye neden oldu. Bunun dışında merkez sağda gerilemeye yolsuzluk, yozlaşma, güvensizlik gibi etkenlerin önemli payı oldu. DYP 1987 genel seçimlerinde %19.1, 1991'de %27.03, 1995'te %19.13, 1999'da %12.01, 2002'de ise %9.54 oranında oy aldı. DYP, DP ve AP'nin geleneksel oy tabanının güçlü olduğu illerde başarılı oldu. DYP'nin kırsal kesimdeki oy potansiyeli daha yüksektir. DYP oylarının tarım sektörüyle pozitif ilişkide olması, DYP'ye en önemli desteğinin kırsal kesimden geldiğini göstermektedir. Bunun nedeni de, köylü ile en sıcak ilişkiyi kuran, Süleyman Demirel'e duyulan vefadır. DYP'nin toplumsal tabanını köylüler, çiftçiler, küçük esnaf ve tüccarlar oluşturmaktadır. 3 Kasım 2002 seçimleri sonucunda, Çiller'in istifası sonrasında genel başkanlığa Mehmet Ağar seçildi. DYP, 2007 seçimleri öncesinde "Demokrat Parti" adını aldı. DP, 22 Temmuz 2007 seçimlerinde oyların %5.42'sini alarak Meclis dışında kaldı. Anahtar Kelimeler : 1) Türk Siyasal Yaşamı, 2) Siyasal Partiler, 3) Doğru Yol Partisi, 4) Süleyman Demirel, 5) Merkez Sağ Continuing the way of Democrat Party(DP)- Justice Party(JP), the True Path Party(TPP) founded in 23 June 1983 after the Military Intervention of 12 September has become nationalist, conservative, democrat, secular, liberal and a supporter of free market economy and believes the superiority of the nation's willpower. It is generally accepted that TPP has continued the public movement having started in 1946. After the political bans imposed on the politicians by the Turkish Constitution of 1982 were abolished by referendum dated 6 September 1987 Suleyman Demirel was elected as the General Leader of TPP. Within the framework of the changing movement having commenced with TPP III General Congress, new and young people were assigned duties at the management of the party. Participating in the election of 1991 with this changing movement, TPP became the first party with the vote ratio of 27.03 %. TPP-SDPP (Social Democratic Populist Party) and TPP-RPP (Republican People's Party) coalition governments formed after the election of 20 October 1991 could not take the expected steps, particularly in the fields of democracy and economy. Decease of Turgut Ozal and the Presidency of Suleyman Demirel are the breaking points of the centre right politics. Following the election of 24 December 1995, TPP took part in "Anayol" and "Refahyol" coalition governments. After the presidency of Suleyman Demirel, the sense of politics of TPP and MP (Motherland Party) leaders to eliminate each other from the politics caused a serious decline in the centre right. Besides, some factors such as corruption, fraud and distrust played a role in deterioration of the centre right. TPP's vote ratio was 19,1%, 27.03 %, 19.13 %, 12.01 % and 9.54 % in the general elections of 1987, 1991, 1995, 1999 and 2002 respectively. TPP became successful in the cities where the traditional vote base of DP and JP were strong. The vote potential of TPP was higher in the rural area. Positive relation of TPP votes with the agriculture sector pointed out that the greatest support to TPP was given by the rural area because of the loyalty to Suleyman Demirel, who has established the closest relation with the villagers. The social base of TPP consists of villagers, farmers, small business owners and merchandisers. As a result of the election of 3 November 2002, pursuant to the resignation of Ciller, Mehmet Agar was elected as the leader of the party. TPP got the name of "Democrat Party" before the election of 2007. DP got out of the Parliament by getting 5.42 % of the votes in the election of 22 July 2007. Key Words : 1) Turkish Political Life, 2) Political Parties, 3) True Path Party, 4) Süleyman Demirel, 5) Center Right