Servetin vergilendirilmesi ve Türkiye uygulaması

Abstract

Vergilendirmede en önemli ilke verginin kişilerin mali güçlerine göre alınması ilkesidir. Mali gücün göstergeleri ise gelir, servet ve harcamadır. Tarihi seyir içinde bakıldığında en eski vergilerin servet üzerinden alınan vergiler olduğu görülmektedir. Günümüze kadar gelindiğinde bu vergilerin vergi gelirleri içindeki payı oldukça değişmiş ve neredeyse servet üzerinden alınan vergilerin payı yok denecek kadar azalmıştır. Servet üzerinden alınan vergilerin payının giderek azalmasına özellikle de küreselleşme ve vergilendirme açısından uluslararası rekabet neden olmuştur. Servet üzerinden alınan vergiler üç şekilde ve çeşitli isimler altında karşımıza çıkmaktadır. Bunlardan biri servetin tamamının yıllık olarak vergilendirilmesi, bir diğeri servet artışlarının vergilendirilmesi ve bir diğer şekli de servet transferlerinin vergilendirilmesidir. Ülkemizde servetin vergilendirilmesini haklı kılan gerekçelerden birisi Anayasamızın 2'nci maddesindeki ve Cumhuriyetin temel niteliklerinden biri olan sosyal devlet anlayışı olmaktadır. Servet vergileri mali amaçla başvurulan vergiler olmayıp, daha çok sosyal amaçları gerçekleştirmek üzere başvurulan vergilerdir. Servet vergilerinin gelir ve harcama verilerini tamamlama ve kontrol işlevleri bulunmaktadır. Sistemimiz içerisindeki servet vergileri özellikleri böyle bir denetim ve tamamlama işlevi konusuna cevap verememektedir. Zaten uygulanan servet vergilerine ise sadece bütçeye gelir sağlamak açısından bakılmakta, onların diğer fonksiyonları ve amaçları gerçekleştirip gerçekleştirmedikleri önemsiz kalmaktadır. Mevcut sistemimiz tüm bu fonksiyon ve amaçları gerçekleştirmek üzere yeniden gözden geçirilmeli ya da sistemimize tüm servet unsurlarını kapsamına alan sürekli nitelikte bir genel servet vergisi kazandırılmalıdır. Sistemimizde sürekli olarak alınan servet vergileri özel niteliklidir, genel servet vergisi niteliğindeki vergiler ise sürekli değildir. Genel ve sürekli nitelikte bir servet vergisi uygulamasının olmaması ise sistemimiz içerisindeki servet vergilerini kendilerinden beklenen bir takım fonksiyonların yerine getirilmesi konusunda yetersiz kılmaktadır. The basic principle of taxation is acquisition of taxes in proportion with the financial state of the persons. The indications of financial state are revenue, wealth and expenditures. From the historical perspective, it is seen that the most ancient taxes are those depending on wealth. Today, the share of these taxes within the tax revenues has changed and the share of the taxes depending on wealth decreased so that it has almost been abolished. The globalization and international competition on taxation in particular resulted the decrease of the share of the taxes depending on wealth. The taxes depending on wealth are of three types under various names. One of those is the annual taxation of whole of the wealth, another one is taxation of wealth increase, and the third type is taxation of wealth transfers. One of the reasons which would justify the taxation of wealth in our country is the social state, one of the basic principles of the Republic, prescribed in Article 2 of the Constitution. The wealth taxes are not used for financial purposes but used more for social purposes. The wealth taxes have the function of supplementing revenue and expenditure taxes and control. The characters of the wealth taxes in our system can not satisfy these control and supplementing functions. The applicable wealth taxes are only considered as revenue and the fact that they do not achieve the other functions and purposes remain unimportant. Our current system shall be revised in order to achieve all these functions and purposes or a new general permanent wealth tax including all wealth factors shall be introduced. The permanent wealth taxes are of private nature and those in general wealth tax character are not permanent in our system. The fact that there is no general and permanent wealth tax application renders the wealth taxes in our system insufficient to satisfy some of the functions expected from them.