Sürdürülebilir rekabetçi avantaj çerçevesinde çevre-strateji-yapı performans ilişkisi: Bilgi ve iletişim teknolojileri sektöründe bir uygulama

Abstract

Endüstriyel ekonomilerin ortaya çıkışı ve küreselleşme ile beraber işletmelerin içinde bulundukları rekabet ortamı giderek zorlaşmaktadır. Bu ortamda işletmeler varlıklarını sürdürebilmek için rekabetçi avantaja sahip olmak zorundadırlar. Bu avantajın kazanıldığının en önemli göstergesi yüksek örgütsel performanstır. Örgütsel performans çevre-strateji-yapı ilişkilerinde bağımlı değişken olarak sıkça incelenmiştir. Örgüt yapısı üzerinde yapılan çalışmalarda elde edilen sonuçların genelleştirilememesi ile beraber Durumsallık teorisi geliştirilmiştir. Farklı çevrelerde, farklı stratejilere ve yapılara sahip işletmeler için genel geçer kuralların olamayacağını vurgulayan bu teoriyi birden fazla değişkenle, birden fazla işletme üzerinde yapılan çalışmalar ile genel geçer konfigürasyonlar üreten konfigürasyon teorisi izlemiştir. Bu çalışmalarda yüksek örgütsel performansın nasıl elde edileceğini ortaya koymak için çevre-strateji-yapı ilişkileri ve bunların örgütsel performans üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Çevre?strateji-yapı boyutlarının arasındaki ilişkileri sürdürülebilir rekabetçi avantajın kaynağı olarak gören çalışmalar ve bunu destekleyecek niteleyici yöntemler ile yapılmış boylamsal analizler oldukça azdır. İşletmelerin sürdürülebilir rekabetçi avantaja sahip olup olmadığını ve bunu nasıl elde ettiğini anlamak için boyutlar arasındaki ilişkileri derinlemesine boylamsal olarak analiz eden çalışmalara ihtiyaç vardır. Bu çalışma ile bu eksikliğin azaltılması amaçlanmıştır. Bu çalışmanın birinci bölümünde kuramsal çerçeve ve kuramsal çerçeveyi oluşturan örgütsel strateji ve uyum kavramları incelenmiştir. İkinci bölümde durumsallık ve konfigürasyon teorileri, bu teorileri oluşturan çevre, strateji, yapı kavramları, bu kavramları oluşturan boyutlar ve bunlar arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Üçüncü bölümde uygulamanın yapıldığı elektronik haberleşme sektörünün Porter Elmas Modeli `ne göre incelenmesi ve elektronik haberleşme sektöründen bir işletmenin beş senelik dönem boyunca çevre-strateji-yapı-performans boyutları arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Dördüncü bölümde sonuç analizleri yapılmış ve bundan sonraki çalışmalar için öneriler ortaya konulmuştur. The competition of companies is getting harder with the beginning of industrial economies. The companies must have competitive advantage to sustain their existence. The most significant evidence of competition is organizational performance. Organizational performance is frequently studied at Environment-Strategy-Structure-Performance Relationships. The contingency theory has been developed because of generalization problems obtained as a result of organizational studies. The contingency theory which emphasizes that there is no general rule for the companies working at different environment and different structures was followed by contingency theory which produce general configurations produced from studies at multiple organizations and with multiple variables. In this study, the relationship between environment-strategy-structure and their effect on organizational performance was studied to obtain high organizational performance. The studies which assume that the source of sustainable competitive advantage is the relationship among Environment-Strategy-Structure and the studies done by qualitative methods using longtitudal analysis to support it are very few. There is need for qualitative studies with longitudinal analysis to understand if the companies have sustainable competitive advantage or not and how to get it. İt is aimed to fill this gap at field. In the first part of this study, theoritical framework and the components of the framework organizational structure and fit is studied. The contigency and configuration theory, the dimensions of environment, strategy and structure as the parts of contingency and configuration theory and the relationships between these dimensions are studied in the second part. The electronic communication sector is studied according to Porter diamonda model. The relationshiıp of environment-strategy-structure-performance dimensions of a company from electronic communication sector is studied for five years in the third part. The result of the study and advice for future study is presented at the fouth part.