Deniz kirliliğini önleme ve kirlilik sonucu oluşan zararları tazmin çalışmalarının Türk idari makamlarınca yürütülmesi

Abstract

Deniz çevresini kirlenmesi sonucu oluşan zararların dünya devletleri ekonomisi, ilişkileri ve hatta politikaları üzerindeki etkileri ve yaşanan kaçınılmaz felaketler, kirlenmeyi önleme ve kirlenme sonucu oluşan zararları giderme bağlamında uluslar arası alanda bir takım çalışmalar yapılmasını zorunlu kılmıştır. 1954 Petrol Kirliliğini Önleme Sözleşmesi ile başlayan ve günümüzde de devam eden çalışmaların en önemlilerinden biri hiç şüphesiz "Petrol Kirliliği Zararlarından Doğan Hukuki Sorumluluk Sözleşmesi (CLC 92)" ve "Petrol Kirliliği Zararının Tazmini İçin Bir Uluslararası Fonun Kurulması İle İlgili Uluslararası Sözleşme (IOPC / FUND 92)"dir. Bu sözleşmelerin bu denli önemli olmalarının nedeni diğer deniz kirliliği ile ilgili sözleşmeler gibi deniz çevresinin kirlenmesinin önlenmesi için alınması gereken tedbirleri belirlemekten ziyade ortaya çıkan zararın giderilmesi için izlenmesi gereken prosedüre değinmesi ve bu zararların belirli bir miktarının karşılanması için üye devletlerin yararlanabileceği bir fon sistemi tahsis etmesidir. Türk hukukunda ise deniz çevresinin kirlenmesini "önleme" ve kirlenme sonucu oluşan zararları "tazmin" usullerini -uluslar arası benzerlerinden farklı olarak-bir arada 11.03.2005 tarihli "5312 sayılı Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerle Kirlenmesinde Acil Durumlara Müdahale ve Zararların Tazmini Esaslarına Dair Kanun" düzenlemiş ne var ki işbu kanunu uygulama olanağı henüz bulunamamıştır. Deniz çevresiyle ilgili hazırlanan birçok uluslar arası düzenlemenin derlemesi ve Türk hukukuna uyarlaması olan kanun ile ilk defa idari makamlara zararları tazmin yetkisi verilmekte ve prosedürün işlerliği için birçok alt kurum oluşturulmaktadır. Kanunun aynı konu ile ilgili yapılmış olan uluslar arası düzenlemelerle arasındaki birçok farklılık endişe yaratmakta ve yeknesak bir yapının daha çok uygulanabilir olduğunu düşündürmektedir. The effects on the economy, relationship and even the policy of the world states which are caused by the damages occurred as a result of the marine pollution and the inevitable tragedies has obliged international arrangement laboring related with the prevention of the pollution and compensation of the damages occured. Doubtless "The International Convention on Civil Liability for Oil Pollution Damage (CLC 92)" and "The International Convention on the Establishment of an International Fund for Compensation for Oil Pollution Damage (FUND)" are the most important arrangements which have been started with "The International Convention Relating to Intervention on the High Seas in Cases of Oil Pollution Casualties" arrangement. The reason why those arrangements are so important is surplus the determination of the precautions to prevent the marine pollution such as other arrangements, those arrangements mention the procedure to compensate the damage occurred and consign a fund system which all the member states would benefit to indemnify a part of their damage. In Turkish Law, the procedures of prevention of the marine pollution and compensation of the damages occurred has both been arranged –different from its international forms- with the "Act on the Intervention in Urgent Cases of Pollution of the Sea Environment by Oil and Other Toxic Items and Their Compensation (dated 03.03.2005/Number 5312)" however the act recently hasn't found an application area. For the first time public authorities have been authorized to indemnify the damages and lots of sub committees have been established with the Act which can be accounted as a composition and adaptation of multiple international arrangements related with the marine pollution. The discrepancies between the Act and sample international arrangements concern the authorities and pause to think that monotonous structure would be more applicable.