Analysis of İran's nuclear programme and implications for Turkey

Abstract

İran'ın nükleer programının uluslararası, bölgesel ve ulusal olmak üzere üç farklı boyutu vardır. Bu tez, Iran'ın nükleer programının uluslararası, bölgesel ve ulusal boyutunu sorgulamayı amaçlamaktadır. Uluslararası boyutuna ilişkin olarak, uluslararası toplumun İran'ın nükleer programı karşısındaki tutumu ABD, AB, Rusya ve Çin gibi başlıca güçlerin yaklaşımlarının detaylı incelenmesi suretiyle analiz edilmektedir. Ulusal boyuta ilişkin olarak, bu tez nükleer konuya dair İran'ın iç dinamiklerini, özellikle nükleer faaliyeti sürdürme yönündeki tartışmalar ve radikal ve ılımlı muhafazakarlar, pragmatikler ve reformistler gibi siyasi gruplar ile İran kamuoyunun konu ile ilgili tutumları üzerine odaklanarak incelemektedir. Şu anda, gerek farklı siyasi gruplar arasında gerekse İran toplumu içerisinde nükleer konunun ne şekilde ele alınması gerektiği yönünde herhangi bir mutabakat bulunmamaktadır. Yine de tüm bu siyasi gruplar ve İran kamuoyu, İran'ın nükleer programına barışçıl amaçlarla devam etmesi konusunda anlaşmaktadır. Son olarak, bölgesel boyuta ilişkin olarak, Türkiye'nin İran'ın nükleer programı karşısındaki tutumu ve bu tutumu benimsemesinin arkasındaki nedenler analiz edilmektedir. Nükleer konunun diğer belli başlı konulardan ayrı tutularak incelenmesinin zorluğu göz önünde bulundurularak İran'ın nükleer programının etkileri etraflı bir yaklaşım çerçevesinde incelenmektedir. Anahtar Kelimeler: İran'ın nükleer programı, uluslararası toplum, İran iç siyaseti, Türk-İran ilişkileri, IAEA. Iranian nuclear issue has three divergent dimensions as international, regional and domestic. This thesis aims to address the international, regional and domestic dimensions of the Iranian nuclear issue. With respect to its international dimension, attitude of the international community toward Iran's nuclear programme is analyzed with a detailed overview of the approaches of major powers such as the USA, the EU, Russia and China. With respect to its domestic aspect, this thesis analyzes Iranian domestic dynamics on the nuclear issue, focusing particularly on the domestic arguments for assertion on the nuclear activity and the attitudes of political factions –radical and mainstream conservatives, pragmatists and reformists, and the Iranian public toward the nuclear activity. Presently, there is no agreement either among divergent political factions or within the public on how the handle the nuclear issue, though they all agree on the right of Iran to continue its nuclear programme for peaceful purposes. Finally, with respect to its regional dimension, the Turkish attitude toward the Iranian nuclear issue and motives for adopting this attitude is analyzed by particularly focusing at the recent relations between the two countries in relation to the nuclear issue. Accepting the difficulty to address one issue in isolation from other major bilateral issues, repercussion of the nuclear issue is analysed by adopting a comprehensive approach. Key Words: Iran's nuclear programme, international community, Iranian domestic politics, Turkish-Iranian relations