Avrupa Birliği Hukukunda kadın erkek eşitliği ilkesi

Abstract

Avrupa Birliği Hukuku'nda kadın erkek eşitliği ilkesinin geçmişi 1957 tarihli Avrupa Topluluğu Antlaşması'na dayanır. Antlaşma'nın 119. maddesi (yeni 141), kadın ve erkek arasında ücret eşitliğini öngörecek biçimde düzenlenmiştir. Birlik Hukuku'nda kadın erkek eşitliği ilkesi geçmişten bu güne, konu ile ilgili ortaya konan çeşitli yasal düzenlemeler, Kurucu Antlaşma değişiklikleri ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanı içtihatlarıyla gelişme göstermiştir. Cinsiyetler arasında eşitlikle ilgili hukukun günümüzde, Birlik'in ekonomik çıkarları ile sosyal hedefleri arasında çekişmeye sahne olan bir alan olduğunu söylemek mümkündür. Avrupa Birliği Hukuku'nda kadın erkek eşitliğini ilkesini sağlamaya yönelik düzenlemelerin başlıca üç başlık altında toplandığı görülür. Bunlaræ ücret eşitliği, işe alınma ve çalışma koşullarında eşit muamele ve sosyal güvenlik alanında eşitliktir. Kadın ve erkek eşitliği ilkesi her üç alanda da esas olmakla birlikte, her bir alan farklı yasal düzenlemelerle ortaya konmuştur. Birlik'in ekonomik çıkarlarını gözetmek konusundaki hassasiyet halen devam etse de, günümüzde kadın erkek eşitliği ilkesini Birlik Hukuku'nda şekillendiren farklı bir faktör bulunmaktadır. Bu faktör, konunun temel insan haklarıyla birlikte değerlendirilmeye başlanmasıdır. Bir başka deyişle, kadın erkek eşitliği ilkesi günümüz Birlik Hukuku'nda, serbest ve tam rekabet ortamının sağlandığı bir iç pazarın yan ürünü olarak değil, tüm Birlik vatandaşlarının günlük yaşamlarının doğal bir parçası haline gelen temel bir insan hakkı olarak görülmeye başlanmıştır. Avrupa Birliği'ne tam üyelik sürecinde bulunan Türkiye, konu ile ilgili mevzuatını Birlik mevzuatıyla uyumlu hale getirmekle yükümlüdür. Bu doğrultuda başta Anayasa olmak üzere Medeni Kanun, İş Kanunu ve Ceza Kanunu'nun ilgili maddelerinde değişikliklere gidilmiştir. The principle of equal treatment of men and women was first established in article 119 (now article 141) of the European Community Treaty of 1957 emphasizing that men and women should receive equal pay for equal work and for work of equal value. The principle has been developing gradually over the years through legislation, judicial action and Treaty amendment. European Union Law in the area of gender equality can be examined principally in three partsæ equal pay, equal treatment and social security. Although the basic principle of equality between men and women is common to all three, each is governed by different legal provision. At the beginning it was only the economic considerations to shape the European Union Gender Equality Law. Although such considerations are still relevant today, it can be said that it is evolving to be a fundamental human right. Turkey which is a candidate country in the process of accession is responsible for making some necessary changes in national law in order to be in accordance with the Acquis Communitaire. Regarding gender equality issues, there are some important changes in the related articles of the Constitution, Turkish Civil Code, Labor Code and Penal Code that determine a visible positive shift related to the issue in question. However it should be emphasized that an effective legislation is not an end, but only a starting point for promoting equality of men and women.