Lozan Antlaşması sonrasında İzmirde Yahudi azınlıkların sosyal ve ekonomik durumlarındaki değişim

Abstract

İzmir'in kent kültürüne farklı bir lezzet katan Yahudilerin, Kurtuluş Savaşı sonrasında 40 bin civarında olan nüfusu Tek Parti dönemi ve sonrasında izlenen azınlık karşıtı politikalar sonucunda 21. yüzyılın hemen başında 1500'ler düzeyine gerilemiş ve böylelikle Lozan Barış Antlaşması'nın "azınlık" statüsü verdiği Yahudilerin İzmir'de oluşturduğu cemaat kaçınılmaz bir biçimde dağılma aşamasına gelmiştir. Küreselleşme sürecinde Batı perspektifli insan hak ve özgürlükleri anlayışının geniş ölçekte kabul görmesi, buna bağlı olarak farklılıkların birer zenginlik olarak kabul edilmesi ve kendilerini yaşatma eğiliminde oluşları, etnik ve dinsel temelli mikro milliyetçiliklerin "Medeniyetler Çatışması - İttifakı" fikirlerini öne çıkartması ve Türkiye'nin AB ile yürüttüğü üyelik müzakerelerinde azınlık haklarının önemli bir gündem maddesi oluşturmasıæ İzmir'deki Yahudi azınlıkları nüfus oranlarından çok daha fazla etkili ve önemli bir hale getirmektedir. Bu noktadan hareketle tezimizde, İzmir'in tarihi zenginliği olarak kabul ettiğimiz ve kent kültürüne önemli katkılar koyduğuna inandığımız Yahudi azınlıkların 21. yüzyılın hemen başında nasıl yaşadığı, birbirleriyle – devletle – toplumla nasıl ilişki kurdukları, dinlerini – kültürlerini – tarihi miraslarını nasıl korudukları ve AB ile müzakere sürecinde yaşadıkları değişim ve devletten beklentileriæ yapılan yüz yüze görüşmeler ışığında ele alınacaktır. The population of Jewish, who contribute to the civic culture and give a different taste to it, had fallen away to 1500's with the anti-minority policies that wew carried out in single party era and the following era, although it was around 40.000 after Turkish Inpedendence War and as a result the community of the Jewish whom the Lozan Alliance gave the status of "minority" to got into an inevitable process of dissolution. The acceptance of Western fundamental rights and freedom understanding in large scale, the recognition of differences as a richness and tendency of these differences to survive, foregrounding of ethnical and religious micro-nationalities the ideas of "the Clash and Alliance of Civilizations" and the emergence of minority rights as an important agenda item in the process of Turkey –EU membership negotiationsæ all make the Jewish more important and effective than their population proportion. From this point of view in our thesis, we are going to deal with how the Jewish, whom we accept as a richness of İzmir's history and we see as an important contributor to civic culture, were living at the beginning of 21. century, how they set relationship with each other- state-society, how they keep their religious - cultural - historical heritage and how they experiences the change and what they expect from the state in the negotiation process with EU.