Avrupa Birliği'ne üye ülkelerde güvenceli esnekliğin işgücü piyasasına etkisi ve Türkiye

Abstract

Günümüzde üretim ve yönetim biçimlerinin gelişmesi ve değişmesi, teknolojinin gelişmesi, uluslararası rekabet, üretim, bölüşüm ve sermaye akışının biçim değiştirmesi ile sonuçlanan küreselleşme süreci tüm dünya ülkelerinin ekonomik ve sosyal yapılarını değiştirmektedir. Her yeni değişimin gerektirdiği gibi, ekonomik ve sosyal yapıların niteliğinin ve içeriğinin değişmesi de yasal ve kurumsal düzenlemelerde yeniliğe gidilmesini gerekli kılmaktadır. Küreselleşme süreciyle birlikte ortaya çıkan ekonomik ve sosyal değişimler işgücü piyasasında esnek istihdam biçimlerini ortaya çıkarmaktadır. Esnek istihdam biçimlerinin çalışanlar açısından yarattığı olumsuz koşulların etkilerinin azaltılması amacıyla güvenceye yönelik önlemlerin alınması gerekmektedir. Güvenceli esneklik olarak adlandırılan bu yapı, işgücü piyasasında atipik istihdam biçimlerinin artması, istihdamın kutuplaşması, işsizliğin artması, kadınların istihdama katılımındaki artış, istihdamın sektörel dağılımında değişim ve mesleki yapılarda değişimler sonucu ortaya çıkmıştır. Dünya üzerindeki her bir ülkenin ekonomik ve sosyal yapısı birbirinden farklı olduğu için güvenceli esnekliğe ilişkin alınacak önlemler ve güvenceli esneklik uygulamaları farklı olmaktadır. Ancak Avrupa Birliği tarafından üye ülkelerin güvenceli esnekliğe ulaşmalarını sağlamak amacıyla dört unsurdan oluşan bir yol haritası çizilmiştir. Bu bağlamda, çalışma Avrupa Birliği'ne üye ülkeler ve Türkiye boyutuyla güvenceli esneklik kavramını, bu kavramın gelişimini ve çeşitli politikalar aracılığıyla ülkeler düzeyindeki uygulamalarını açıklamayı amaçlamaktadır. Çalışmanın birinci bölümünde, güvenceli esneklik kavramı tanımlanmakta, bu kavramın gelişim süreci ve gerekçeleri incelenmektedir. İkinci bölümde, güvenceli esnekliğe ulaşmak amacıyla Avrupa Birliği sosyal modelleri çerçevesinde kullanılan yöntemler ve yürütülen programlar ele alınmaktadır. Üçüncü bölümde, Türkiye'de güvenceli esneklik kavramının gelişimi ve uygulamaları incelenmektedir. Anahtar kelimeler: esneklik, güvence, Avrupa sosyal modelleri, yaşam boyu öğrenme, aktif işgücü piyasası politikaları, sosyal güvenlik, istihdamı koruma yasası At the present day, the globalisation process- which is finalised with developement and change of production and management styles, developement of technology, change of international competition, production, distribution, and capital flow- changes the economic and social structure of all world wide countries. As all the metamorphosises involve, the change in the economic and social structures' attributions and contents also involve lawful and instutional innovation. Thus, flexible employment model has been occured around the world. Measures that ensure security has to To reduce of flexible employment model's negative effects This structure calls as flexicurity. Flexicurty has occured by atypical employment forms, polarization of employment, high unemployment, increasing participation of women to labour market, and sectoral and occupational changes in employment. Because of that each one of the countries on the world has different economic and social structure, flexicurity practices are different. But flexicurity pathway included in four components has been made for the Member States' attaining to flexicurity by the European Union. In this case, this thesis aim to define the flexicurity context, the developement of this context, and the practices of this context in the Member States of European Union. In the first chapter, flexicurity context is defined and the context's development process and rationales are analised. In the second, in the intend of attaining flexicurity, the methods used and the programs that are enforced in accordance with European Union social models are discussed. In the third chapter, developement of the context of flexicurity and flexicurity practices in Türkiye is taken on hand. Keywords: flexibility, security, European social models, life long learning, active labour market policies, social security, employment protection legislation