Yargıtay kararları ışığında iş sözleşmesinde eğitim giderleri karşılığı kararlaştırılan cezai şart kayıtlarının geçerliliği

Abstract

İşveren gelişen teknolojiye ayak uydurmak amacıyla işçiyi eğitime tabi tutarak bu eğitimden sonra işçiyi işyerine bağlamak için cezai şart belirleyebilir. İşçinin tabi olduğu eğitim nedeni ile çeşitli masraflar yapar. İşçi ise eğitim ile birlikte daha kalifiye hale gelir ve daha yüksek ücretle iş bulma imkanına kavuşur. İşverenin yaptığı masraflar nedeni ile kalifiye hale gelen işçiyi işyerine belli bir süre bağlı tutmak da haklı menfaati vardır. İşçinin mesleki yararları ile işverenin ekonomik menfaatlerinin karşılıklı dengelenmesi için eğitim giderleri karşılığı olan cezai şart hükümlerinin içerik denetimine tabi tutulması gerekir. Bu durumda cezai şart tek taraflı olsa da belli bir nedene dayandığı için geçerli olacaktır. Cezai şartın denetimi konusundaæ işverenin menfaatleri, işçinin mesleki yararları, eğitimin niteliği ve uzunluğu, işçi için öngörülen bağlanma süresinin katlanılabilir olup olmadığı ve bu sürenin eğitimle orantılı olup olmadığının araştırılması gerekir. Bunların yanında cezai şartın muaccel hale gelmesi için iş sözleşmesinin işçi tarafından sebepsiz yere ya da işçinin kusuruna yüklenebilen bir hal nedeni ile işveren tarafından sona erdirilmesi gereklidir. Cezai şart kural olarak zarardan bağımsızdır. Ancak eğitim gideri karşılığı cezai şart hükmü kararlaştırılması halinde işverenin zarar miktarını ispatlaması aranmaktadır. İşçinin çalıştığı ve çalışılması gereken süreler oranlanarak işçinin sorumlu olması gereken miktar belirlenecektir. İşverenin ispatladığı masraf miktarının fahiş olması halinde ise hakim re'sen Borçlar Kanunu 161/3 maddesine göre cezai şart miktarını indirecektir. Employer, in order to keeps pace with evolving technology, subject worker to training and after this training can identify penal clause, for to connect worker to the workplace. He goes to various expense because of worker is subject to training. Worker becomes more skilled with the training and get chance higher wage employment opportunities with the regains. Employer has justified interests to keep qualified worker connected workplace for some time because of its costs. The money for education expenses of the provisions of penal clause should be subject to content control for mutual balancing economic interests of workers and professional benefits of the employer. In this case, even if unilateral punitive conditions are based on a specific reason will prevail. Concerning penal clause controlæ interests of the employer, the worker's occupational benefits, the quality of education and length of and whether this length is proportional with training should be investigated. Besides these penal clause to become due, job contrat has to be finished by workers unreasonably or by employer because of a case can be installed in the worker's fault. As a rule penal clause is independent from loss. However, employer has to prove the amount of loss, in case of training expense money be agreed in terms of penal clause provisions . The periods of the work that worker should be up and running proportionæ in this way the amount of the worker's responsibility is determined. İn case of the amount of the expense which has proved by the employer is exorbitantæ judge decreases the amount of the penal clause per se according to the provisions of the article 161/3 of the Obligation Law.