İMKB metal ana endeksine kote olan şirketlerin etkinliklerinin veri zarflama ile analizi

Abstract

Etkinlik ölçme yöntemlerinden olan Veri Zarflama Analizi yardımıyla İMKB Metal Ana Endeksi'ne kote olan şirketlerin etkinliği araştırılmıştır. Şirketlerin etkinliğini belirlemek amacıyla yapılan çalışmada şirket bilançoları kullanılmış ve bilançolardan hareketle araştırma değişkenleri olan finansal rasyolar belirlenmiştir. Firmaların performanslarını etkileyeceği düşünülen temel finansal rasyolar girdi ve çıktı değişkenler olarak kullanılmaktadır. Uygulamada, şirketlerin kriz dönemi etkinlikleri 2008 3. Çeyrek ile 2009 2. Çeyrek arasındaki 4 dönem için hesaplanmıştır. Veri zarflama analizi ile belirlenen dört dönemin etkinlikleri birbiriyle karşılaştırılmıştır. Şirketlerin İMKB'de hisse senetlerinin işlem görmesi ve genel bir değerleme yapmak için fırsat sunması nedeniyle aynı dönemde etkinlikleri ile İMKB fiyat değişimi karşılaştırması yapılmıştır. Firmaların karlılığı ile veri zarflama analiziyle elde edilen etkinlik sonuçları arasında yüksek bir ilişki bulunamamıştır. Bunun en önemli nedeni finans piyasasındaki spekülatif işlemler olarak düşünülmüştür. Tezin amacına uygun olarak veri zarflama analizinin şirketlerin etkinliğini belirleme ve yatırımcıya yol göstermesi açısından fiyat değişimine göre daha güvenilir sonuç verdiği gösterilmiştir. Efficiency of businesses quoted to the IMKB overall metal index had been searched by using Data Envelopment Analysis, one of the efficiency measurement methods. In the study committed for the purpose of determining the businesses' efficiency, balance sheets of the firms had been used and through these balance sheets, variables of the study, financial ratios, had been determined. Fundamental financial ratios, those thought to affect the firm performance, had been used as the input and output variables. In the application, businesses' crisis period efficiency had been calculated for four periods including those between the third quarter of 2008 and second quarter of 2009. The efficiency of those four periods determined by data envelopment analysis had been compared. Efficiency of businesses and IMKB price fluctuations had been compared for the same periods because their shares trade on stock exchange and also it allows making an overall evaluation. A high level of relation between business profitability and efficiency results derived by data envelopment analysis hasn't been found. Main cause of this situation is thought to be the speculative operations in financial markets. In accordance with the aim of the study, it is denoted that data envelopment analysis gives more reliable results, in terms of determining business efficiency and guide to investors.