Türk Ceza Hukukunda çalışma özgürlüğünün ve sendikal hakların kullanılmasının engellenmesi

Abstract

İş ve çalışma hürriyetinin ihlali ve sendikal hakların engellenmesi suçlarında işçi ve işveren olarak çalışanların çalışma hürriyetlerinin korunması amaçlanmıştır. Çalışma yaşamına ilişkin getirilen teminatların ceza yasasında yer alması çalışma barışını olumlu etkileyeceği açıktır. Sanayi ve teknolojinin gelişmesi ile işçi ve işverenler arasındaki karşılıklı örgütlenme sonucu ilişkilerin daha insani ve uluslarası sözleşmelere ve anayasalarda yer alan teminatlara uygun düzenlemeler ve korumalar getirme ihtiyacını doğurmuştur. Çalışanların özgür iradeleri ile sözleşme yapma veya yapmama hakkının anayasal teminat altına alınması ile sendikal hak ve özgürlüklerin tanınması ve buna ilişkin cezai koruma getirilmesi, demokrasiye verilen önemin bir ölçüsü ve devletlerin birbirlerini ve uluslararası örgütlerin devletleri algılamalarında önemli bir etken olması gibi nedenlerle devletler açısından önem taşımaktadır. Ceza mevzuatındaki 01.06.2005 tarihinde yapılan değişiklikler nedeniyle 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun 117. maddesindeki "iş ve çalışma hürriyetinin ihlali" suçu ve 118. maddesinde düzenlenmiş olan "sendikal hakların kullanılmasının engellenmesi suçu" ile TCK da yer alan çalışma yaşamı ile bağlantılı yakın suçlar kısaca da olsa inceleme konusu yapılmıştır. Öncelikle, hürriyet kavramı ile iş ve çalışma hürriyetinin kısaca tarihsel gelişimi ve TCK' da yakın suç tipleri, özellikle cebir ve tehdit suçları ile çalışma yaşamını dolaylı da olsa ilgilendiren diğer suçlar birinci bölümde ele alınmıştır. Çalışma ve örgütlenme hürriyetinin korunması ile ilgili olarak 5237 sayılı TCK'nın 117. maddesinde iş ve çalışma hürriyetinin İhlali suçu, 118. maddesinde ise sendikal haklarının engellenmesi suç tipleri düzenlenmiştir. Bu düzenlemelerle çalışma hayatı ve örgütlenme hürriyetine karşı yapılan ve suç oluşturan eylemler cezalandırılma yoluna gidilmiştir. 5237 sayılı TCK'nın 117/1. maddesinde iş ve çalışma hürriyetinin ihlali suçu, aynı maddenin ikinci fıkrasında sömürü suçu, üçüncü fıkrasında sömürmek için tedarik, sevk veya nakil etmek suçu, maddenin son fıkrasında ise anlaşma içeriğini değiştirmeye zorlama ve işin durmasına neden olma suçları düzenlenmiştir. İş ve çalışma hürriyetinin ihlali suçunun cebir, tehdit veya hukuka aykırı bir davranışla işleneceği belirtilmiştir. 5237 sayılı TCK'nın 118. maddesinin birinci fıkrasında bireysel sendika Özgürlüğü, ikinci fıkrasında ise kolektif sendika özgürlüğü korunmuştur. Maddenin ikinci fıkrasında yine bu suçunæ cebir, tehdit veya hukuka aykırı bir davranışla işlenebileceği düzenlenmiştir. İkinci bölümde TCK'nın 117. maddesinde yer alan iş ve çalışma hürriyetinin ihlali suçu her fıkra ayrı bir suç olarak ayrıntılı ele alınmış, daha sonra 118. maddede yer alan sendikal hakların kullanılmasının engellenmesi suçu iki ayrı suç olarak, suçun unsurları, suça etki eden nedenleri ve yaptırım konuları incelenmiştir. Sonuç kısmında ise, yeni yasa ışığında iş ve çalışma hürriyetinin ihlali suçu ile sendikal hakların kullanılmasının engellemesi suçuna ilişkin vardığımız kanaat ifade edilmiştir. Within the scope of regulations related to the crimes related to violation of freedom of work and blocking of trade union rights, it is aimed to guarantee the workers' freedom to work as employees. It is clear that the existence of guarantees concerning the labour life in Penal Code will have positive effect on working peace. Industrial and technological developments caused mutual organization among employers and employees which resulted in making more humanitarian regulations in line with the guarantees set out in international convantions and constitutions. The issues such as safeguarding the employees' rights to make or not to contract with their free will and recongnition of unionist rights freedoms and penal protection in this respect are great important since these are the criteria of respect to democracy as well as being a significant factor on perception of a state among other states and international organizations. Owing to this fact, the crimes set out in the amended Penal Code which came into force on 1 June 2005 such as "Violation of freedom of Work" under Article 117 and "Blocking of Trade Union Rights" under Article 118 in addition to other crimes related to labor life have been elaborated within this thesis. First, historical development of freedom concept and freddom to work and then related types crimes in TPC, especially violence and threat crimes and other crimes which indirect effect labor life have been addressed in first chapter. With regard to the protection of freedom to work and organization, "Violation of Freedom of Work" is regulated under Article 117 and "Blocking of Trade Union Rights" under Article 118 of the TPC Law No 5237. Through these regulations, it is aimed to punish the acts against labor life and freedom to be organized. In TCP No. 5237, the crimes of Violation of Labor and work defined in Article 117/1æ and the crime of exploitation of workers was defined in the second paragraph of the same Articleæ the crime of sustaining, transporting or moving in order to exploit workers was defined in the third paragraph of the Article and in the last paragraph of the Article 117, the crimes of forcing to change the content of agreements and causing to delay or stop working was defined. It is stated that the crime of violation of freedom of labor and working can be committed only with an action against the law or with a constraint or threat. The freedomof personal trade union rights are protected in the first paragraph of Article 118 and the collective union freedom were protected in second paragraph of the same Article in TPC No. 5237. It has been also stated that this crime can be commited with an action against the law or with a contsraint or threat in the second paragraph of this Article. The crime of violation of freedom of labor and work was taken into consideration in details in each paragraph in Article 117 and then prevention of the use of unionist rights crime which appears in Article 118 was taken into consideration as two distinct crimes, and the subjects of the elements of the crime, motivations which have influences the crime and sanctions reviewed in the second part . In the result section our opinion on crimes related with violation of freedom of working and blocking of trade union rights are expressed in light of new law.