Türkiye'de bağımsız dış denetimin kayıt dışı ekonomiyle mücadeledeki rolü ve etkinliği

Abstract

Bağımsız dış denetimæ işletmenin ekonomik ve ticari faaliyetleri içerisinde işletmeye giren ve çıkan veya işletmede oluşan değer hareketlerinin ilgili formlara veya belgelere doğru yansıtılıp yansıtılmadığının, bunların muhasebe kayıtlarına doğru geçirilip geçirilmediğinin, kar veya zararın doğru hesaplanıp hesaplanmadığının, mali tabloların işletmenin o hesap dönemine ve ileriye dönük ekonomik yapısını doğru bir biçimde yansıtıp yansıtmadığının kontrolü ve sağlanmasıdır. Günümüzde işletmeler için çok büyük bir gereksinim haline gelen bağımsız dış denetim ihtiyacı tüm ülkelerde farklı zamanlarda ortaya çıkmıştır. Dolayısıyla bağımsız dış denetim uygulamalarının gelişim süreci de ülkeler arasında farklılık göstermektedir. Bağımsız dış denetim ilk olarak İngiltere'de ortaya çıkmıştır. Türkiye'de ise yasal olarak bağımsız dış denetim zorunluluğu 1987 yılında bankaların denetimi ile gündeme gelmiştir. Kayıt dışı ekonomi ise, belgeye hiç bağlanmamış ya da içeriği gerçeği yansıtmayan belgelerle gerçekleştirilen ekonomik faaliyetlerin devletin bilgisi dışına taşınmasıdır. Kayıt dışı ekonominin uluslararası bir olgu olarak ortaya çıkması 1980'li yılların başlarına rastlamaktadır. Temel amaçlarından biri kayıt dışı ekonomi kavramına ilişkin tanımsal problemler hakkında genel ilkelere ulaşmak olan ilk uluslararası konferans, 1983'te Almanya'nın Bielefeld şehrinde yapılmıştır. Konferansta birbirlerinden oldukça farklı tanımlar kullanılmış ve katılımcılar tarafından bir konsensüse varılamamıştır, ancak tüm katılımcıların paylaştığı bazı ortak noktalar oluşmuştur. Bunlar kayıt dışı ekonominin dünya ekonomisinin önemli bir bölümünü oluşturduğu ve uluslararası hesaplar sisteminin bütünlüğü açısından tehlike arz ettiğidir. Bağımsız dış denetim sistemini gündeme getiren en önemli olay, 2001 yılında ABD'nin en büyük enerji şirketlerinden birisi olan Enron'un iflasını istemesidir. Enron'un iflasını istemesiyle ABD'de ekonomik ve hukuksal alanda pek çok unsur sorgulanmaya başlanmıştır. Tüm bu yaşananlar etkili bir bağımsız denetimin varlığını zorunlu hale getirmiştir. Mükelleflerin ve vergi idaresinin güvenebileceği bir bağımsız denetimin, çeşitli konularda ortaya çıkan sorunları önemli ölçüde ortadan kaldıracağı açıktır. Independent external audit means that, the business of economic and commercial activities within the business entering and leaving, or business in which the value of their movements in the forms or documents correctly reflected out and reflect their accounting records it right whether or not relayed, profit or loss properly calculated and not calculated financial statements of business that the accounting period and the future then reflect a correct reflection of economic structure and ensuring control. At the present day, independent external audit has become a huge need for companies and it was emerged in all countries at the different times. Independent external audit practices in the development process varies between countries. Independent external audit has emerged in England, firstly. In Turkey, independent external audit has emerged in 1987. Informal economy, no connect any documents or content that does not reflect the reality of economic activities carried out outside of the state information. Informal economy is emerged as an international fact corresponds to the beginning of the 1980s. The main purpose of the definitional problems relating to the concept of the informal economy to reach a general principle of the first international conference was held in Bielefeld in Germany in 1983. Used to describe quite different from each other at a conference and could not reach a consensus by the participants, but some common points shared by all participants was formed. All of these, informal economy constitute an important part of the world economy and international accounts in terms of the danger is that the integrity of the system. Independent external auditing system, which raises the most important events in 2001, the USA is one of the largest energy company Enron's bankruptcy is like. Enron wants to bankrupt the USA in many aspects of economic and legal fields have started to be interrogated. All this happened the existence of an effective independent external audit was made compulsory. Taxpayers and tax administration may rely on an independent external audit that the various issues arising in substantially eliminating the problem is clear.