Adil yargılanma ve idari yargıda görünümü

Abstract

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 6. maddesinde yer alan adil yargılanma hakkı, demokratik toplumlarda hukuk devleti ilkesinin önemli yansımalarından biridir. Hukuk devleti ilkesinin bir diğer önemli yansıması ise, idarenin tüm işlem ve eylemlerinin etkin bir yargı denetimine tabi tutulmasıdır. Bu anlamda, adil yargı yargılanma hakkı ile idarenin yargısal denetimi arasında yakın bir ilişki bulunmaktadır. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin uyguladığı özerk yorum yöntemi ile de, idari uyuşmazlıklar ve idari yargı süreci, niteliklerine uygun düştüğü ölçüde, bu madde kapsamında ele alınmaktadır. Geçmişten günümüze Mahkeme'nin kararlarına bakıldığında, idari yargıya yönelik verilen ihlal kararlarının hiç de azımsanmayacak kadar fazla olduğu görülmektedir. Bu nedenle, idari yargı sürecinin adil yargılanma hakkı yönünden sistematik bir biçimde incelenmesi, muhtemel ihlal kararlarının önlenebilmesi ve bu doğrultuda Türk İdari Yargı Sistemi'nde yeni bir anlayış ve gelişmenin sağlanabilmesi bakımından önemli bir gerekliliktir. Bu çalışmada, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararları ışığında adil yargılanma hakkı ve idari yargı süreci incelenmektedir. Çalışma iki bölümden oluşmaktadır. Çalışmanın ilk bölümünde, adil yargılanma hakkı ve idari uyuşmazlıkların kapsam ve amacı ile aralarındaki ilişki incelenmekte, ikinci bölümünde ise, AİHM içtihatları ışığında idari yargıda adil yargılanma hakkının gerekleri incelenmektedir. Right to a fair trial secured by article 6 of European Convention on Human Rights is one of notable reflections of rule of law in democratic societies. Another one is that each administrative act has to be subjected to efficient judicial control. Within this context, there is a tight relation between right to a fair trial and and judicial control over administration. Thanks to autonomic interpretation method applied by the European Court of Human Rights, conflicts concerned administrative conflicts and administrative trial procedure are thought within this article as well, where appropriate. When judgments of the Court rendered throughout its history are scrutinized, it is seen easily that the we have much more judgments related to administrative trial procedure than expected. Because of that, it is vital to scrutinize administrative trial procedure systematically in terms of right to a fair trial so that possible judgments of violation can be prevented and accordingly new understanding and improvement can be rooted in Turkish administrative trial procedure area. This thesis is dealing with right to a fair trial and administrative trial procedure in the light of judgments of the Court. Thesis consists of two sections. First section is dealing with meaning, cause and protective area of right to a fair trialæ also scope and features of administrative conflicts and relation between administrative conflicts and right to a fair trial. Second section is handling requirements of right to a fair trial in administrative area in the light of decisions of the Court.