İki büyük global krizde devletin ekonomiye müdahaleciliği ve maliye politikası açısından değerlendirilmesi: Kazakistan örneği

Abstract

Finansal serbestleşme sonrası finansal krizler, gelişmekte olan ülke ekonomilerinde hızlı bir artış göstermiştir. Ulusal para biriminin değer kaybetmesi ile para birimi ve vade uyumsuzlukları, likidite problemleri ve geri dönmeyen krediler şeklindeki bankacılık sektörü problemleri, finansal zayıflığın temel nedenleri arasında yer almakta ve banka bilançolarının bozulmasına yol açmaktadır. Makroekonomik istikrarsızlık, global finansal koşullar, yurtiçi finansal sistemin yapısı, döviz kur rejimi ve düzenleme ve denetleme sistemindeki sorunlar, finansal krizlerin nedenlerini oluşturmaktadır. Bugün dünya 1929 Büyük Bunalımından sonraki en şiddetli krizin içinde bulunmaktadır. Küresel Krize karşı ilk ciddi tepki para politikası aracılığıyla olmuş, fakat istenen sonuç alınamamıştır. Bunun üzerine dikkatler maliye politikasına çevrilmiştir. Böylece ekonomide yeni bir çığır açılarak daha önce devletin piyasadan tamamen elini çektiği tam liberalizm ağırlıklı bir yaklaşım egemen iken, şimdi devlet ekonomideki en önemli itici güç olmuştur. Devlet, hem maliye politikaları açısından hem Para ve Faiz Politikası açısından hem de istihdam politikasını oluşturmada yetkili olmaktadır. Finansal krizlerin ardından, toplam üretimde (Gayri Safi Yurt İçi Hasılatı) meydana gelen kayıplar, bankaların batması, durgunluklar, işsizlikler ve bunlara karşı alınan ülkelerin anti-kriz programı, bu konunun önemini arttırmaktadır. Sovyetler Birliği'nin yıkılmasından itibaren Kazakistan'da çok hızlı gelişmeler yaşanmış ve günümüze kadar çeşitli değişiklikler geçirerek devam etmiştir. Bu çalışmada, dünyada gerçekleşen 1929 Büyük Buhranı ile 2008'de ortaya çıkan finansal krizler arasında kıyaslama yapılarak, 2008 finansal krizin Kazakistan ekonomisine etkisi ve buna karşı Kazakistan Cumhuriyetinin uyguladığı anti-kriz programı tespit edilmeye çalışılmıştır. After financial liberalization, the financial crises speeded up markedly for the emerging market economy. The depreciation of national currency and the banking sector problems such as currency and maturity mismatches, liquidity problems-insolvency and non-performing loans are the main causes of financial vulnerability and lead to the deterioration of banks` balance sheet. Macroeconomic instability, global financial conditions, the structure of domestic financial system, exchange rate regime and the problems in the regulatory and supervisory system were the causes of financial crisis. The world has passed through probably the most severe crisis, the Global Crisis, since the Great Depression in 1929. The first measures taken against the Global Crisis were monetary character but they failed to achieve expected results. Therefore recently on the agenda is the fiscal policy that has been nearly forgotten for almost decades. Previously the economy was market-oriented and government did not do any intervention, now the government became the most important driving force in the economy in terms of fiscal policy, in terms of monetary and interest policies and also became authorized to create employment policy. Financial crisis, the losses of the total production (Gross Domestic Product), banks failures, recession, unemployment and anti-crisis programs of the countries increases the importance of the subject. Since the collapse of the Soviet Union the rapid developments in Kazakhstan have gone through several changes. In this thesis, the comparison among the Great Depression in 1929 and the Financial Crisis in 2008 will be explained. Also the influence of the 2008 Financial Crisis in the economy of Kazakhstan and anti-crisis program of the government will be explained.