Türkiye'de para arzının içselliği: Ekonometrik bir uygulama

Abstract

Para talebi ile ilgili hakim teoride para arzı dışsal bir değişken olarak ele alınmaktadır. Ancak finansal yenilikler ve uygulanan para politikaları para arzının içselleşmesine neden olmaktadır. Post Keynesyen teori, para arzı ile ilgili alternatif görüşleri ile Ortodoks ve Neo Klasik görüşe ciddi bir alternatif oluşturmaktadır. Son yıllarda Post Keynesyen teoriyle ilgili yapılan çalışmalar hız kazanmış ve modern ekonomilerde paranın karmaşık yapısını tekrar düşünme konusunda itici güç olmuştur. Post Keynesyen teori uyumcu ve yapısalcı içsellik yaklaşımı olarak ikiye ayrılmıştır. Uyumcu içsel para arzı görüşü taraftarlarına göre kredi para arzı içsel olarak firmaların çalışma sermayesi ihtiyaçlarındaki artış sonucunda ortaya çıkar. Dolayısıyla bankaların varlık ve yükümlülükleri, para yaratma sürecini tanımlamada kullanılmaktadır. Uyumcu iktisatçılar, kredi paranın varlığının, modern parasal teorinin yapısını ve işleyişini nasıl değiştirdiğiyle ilgilenmektedirler. Yapısalcı içsel para arzı görüşü ise para arzının içselleşme sürecinde rol oynayan finansal kırılganlıklar, merkez bankalarının ekonomideki rolü, finansal yenilikler, bilişim ve iletişim teknolojilerindeki gelişmeler ve finansal küreselleşme gibi faktörleri ele alarak para arzının içselliği yaklaşımına farklı bir boyut kazandırmıştır. Yapısalcılarla uyumcular arasındaki tartışma hem teorik hem de politik nedenlerle önemlidir. Post Keynesyenler için içsel para arzı görüşü, merkez bankasının rolünü, diğer finansal kuruluşları ve finansal yeniliklerin teorik olarak ortaya konulabilmesi nedeniyle daha da önem kazanmıştır. Bu çalışmada para arzının içselliği konusu teorik olarak ele alınmış, Türkiye'de 1980 öncesi ve sonrası finansal piyasalardaki gelişmeler incelendikten sonra, Türkiye'de kredilerden mevduatlara doğru nedensellik ilişkisi araştırılmıştır. The conventional money demand literature has treated the money supply as exogenous given. It is well known, however, that some endogenity of the money supply arises due to financial innovations and endogenous monetery policy. The evolving Post Keynesian endogenous approach to money offers a clear alternative to the Orthodox, neoclassical approach. Over the last two decades, work on the Post Keynesian theory of endogenous money has flousrishing, and has promped a rethinking of complex nature of money in modern economies. There is many differences between accommodationist and structuralist approach in Post Keynesian Theory. According to the accommodationist approach, the credit-money supply responds endogenously to changes in firms? demand for working capital. Structuralists separate from accommodationists because structuralists take note of the financial instability, the role of Central Bank in the economy, financial innovations, financial liberalisation and development of the information-communication Technologies. According to the structuralists these factors contributes positively to the endogenous money creation process. The discussion between structuralists and accommodationists may be important for both theoretical and policy reasons. Overall, showing that money is endogenous is important in particular for Post-Keynesians, since it will help to put the role of Central Banks and other monetary institutions, as well as financial innovations, in their theoretical perspective. This study examines the money endogenity process theoretically and progress in the financial area, especially after 1980s in Turkey. This study is aimed to explore the causality between bank credit and deposits in Turkey for the perios 1986-2009.