İşletmelerde örgüt kültürü ve örgütsel değerlerin iş sağlığı ve güvenliği uygulamalarına etkisi üzerine bir araştırma

Abstract

Dünya ekonomisinde bilgi toplumu olma sürecinde yaşanan değişime bağlı olarak 1990 sonrası dönemde insani kalkınmanın ön plana çıkmasıyla birlikte insan sermayesi unsurlarından sağlık ve iş güvenliği giderek artan bir önem içermektedir. Kalkınma anlayışındaki değişime bağlı olarak Türkiye ekonomisinde de iş güvenliği önemli bir kavram olarak dikkat çekmektedir.Yaşanan iş kazalarının maliyet yükü ve sosyal yükü işletmeleri, devleti ve işçi örgütlerini iş güvenliği üzerine odaklanmaya yöneltmiştir. Uygulamada genelde tehlike ve risk analizinin arkasından yapılan risk yönetimi ile riski ortadan kaldırma, transfer etme ve kontrol altında tutma uygulamaları görülmektedir. Ancak, yine işletmelerde iş güvenliği uygulamalarına tam katılım gerçekleşememektedir. Devletin denetim eksikliğinden kaynaklı olarak işletmeler, yasaların sadece bir zorunluluk olduğundan fazlasını düşünmemektedir. Bu nedenle, iş güvenliği uygulamalarıyla birlikte bir iş güvenliği kültürü oluşturulması gerekmektedir. Etkin bir iş güvenliği kültürü için öncelikle işletme örgüt kültürünü tanımlamalıdır. Hepsinin oluşturulması ve etkin işletilmesinin temelinde ise örgütsel değerler yatar. Çalışanların değerlerine uygun uygulamalar ve kurallar seti, bu kurallar ve uygulamaların daha çabuk kabul görmesini sağlar.Çalışmanın birinci bölümünde örgüt kültürü ve örgütsel değerler, iş güvenliği ve iş güvenliği kültürüyle ilgili temel kavramlar açıklanmıştır. Ayrıca örgütsel değerler ile örgüt kültürü arasında ilişkilendirme yapılmıştır.İkinci bölümünde ise iş güvenliği ile ilgili temel kavramlar, iş kazalarının nedenleri ve modelleri, iş güvenliği uygulamaları üzerinde durulmuştur.Üçüncü bölümde, Düzce ilinde 50 ve üzerinde işçi çalıştıran işletmelere ve işçilerine uygulanan anketin analizleri açıklanmıştır. Araştırmada örgütsel değerlerin örgüt kültürü üzerine etkisini ve işletmelerde iş güvenliği uygulamaları arasındaki bağı açıklamaya çalışılmıştır. Health and safety which, the elements of human capital, involves increasingly important at work with the take over the human development in the period after 1990 according to change, that is observed while becoming information society, in the world economy.The government and labor union is pushed focused on the work safety by the cost and social burden about in occupational accidents. Applications usually use the elimination of the risk by the risk management and risk transfer and keep under control practices after the hazard and risk analysis. However, the full participation cannot actualized in work safety applications in enterprises. Enterprises does not consider that the law more than just a necessity because of the lack of the supervisor of government. Therefore, It needs established a safety culture with the safety applications. Firstly, the firms should describe own organizational culture for the effective safety applications. Construct and operate effectively all of these based on organizational values. Sets of the norms and applications convenient to workers value provide the quite accepted from the workers.Basic conception of organizational culture and values are described at the first section of the thesis. Also, maked associate between the organizational culture and organizational values.The second section of the main concepts related to job security, reasons of the occupational accident and occupational accident models, safety applications are emphasized.The survey is described in the third section that is applicated on the firms and their workers which have 50 and over the 50 workers in the Duzce. The surveys tried to explain the link between job security applications in the firms and impact of organizational values on the organizational culture.