Türk Vergi Hukuku açısından ticari kardan mali kara geçiş ve muhasebeleştirilmesi

Abstract

Günümüzün gelişen global ekonomik düzeni içerisinde ticaret artık çok yönlü olarak gerçekleşmekte ve işletmelerin standart stratejilerin dışında üretim ve satış politikaları izlemelerine neden olarak piyasaya tutunabilme ihtiyaçlarını kuvvetlendirmektedir. Bununla birlikte işletmelerin temel güdüsü ve kaygısı olan pastadan pay alma yani kar kavramı daha da önemli bir hal almaktadır. Bir taraftan işletmeler kar maksimizasyonunu sağlamak üzere gelir ? harcama dengesini kurmaya çalışırlarken diğer taraftan da devlete daha az vergi vermenin yollarını irdeleyerek maliyetlerinin önemli bir kısmını bertaraf etmeye çaba göstermektedirler. İşte bu bahsedilenler çerçevesinde işletmelerin kanuni olmayan vergiyi az ödemek isteme girişimlerinin önüne geçebilmek maksadıyla oluşturulan vergi mevzuatları uyarınca karın tespiti ve vergi matrahının belirlenmesi bazı hukuki düzenlemelere tabi olmaktadır. Böylece her işletme açısından verginin matrahının tespit edilmesi belli kurallara bağlanmış olmakta ve farklı uygulamaların önüne geçilmiş olmaktadır. Bu çalışmada Türk Vergi Mevzuatı uyarınca karın tespiti ve vergi matrahının oluşumu noktasında özellikle Gelir Vergisi Kanunu madde 40 ve 41 temelde atıf yapılmakla birlikte diğer maddeler ve kanun hükümleri de dikkate alınarak devletin verginin alınması bakımından esas aldığı mali karın tespiti üzerinde durulmaktadır. Bu husus muhasebe açısından da incelenerek mali karın tespitiyle ilgili olarak değerleme, amortisman gibi muhasebeyle doğrudan ilişki kurabildiğimiz yani işletmenin varlık ve kaynak yapısını etkileyen muhasebe kayıtlarının yanı sıra kanunen kabul edilebilen ve edilmeyen giderlerin, tamamen bilgi amaçlı özellik arz eden Nazım Hesaplarda yer alacağı konusu da açıklanmıştır. Son kısımda da vergi mevzuatının yorumlanmasına ilişkin olarak ortaya çıkan bazı sorunlar ve çözüm önerileriyle çalışma tamamlanmıştır. In our completely changing global economic environment, trade has became a multi-dimensional activity. Furthermore, trade led organizations to adopt production and sales policies rather than Standard strategies and thus strengthened their desire to survive in market. In addition, the profit concept and participation in profits, which are considered to be fundamental motivation and concern of organizations, increasingly become more important. On one hand organizations try to establish an income-outlay balance in order to maximize their profits, on the other they seek ways to decrease their taxing payments for eluding a proportion of their costs. In this context and in accordance with tax legislations aiming to prevent organizations to elude illegal taxes, determination of profit and tax assesment is subject to some legal regulations. In this way, determination of tax assesment for every organization is legally regulated and illegal applications are prevented. In this study; in terms of Turkish Tax Legislation -especially 40th and 41th provisions of Income Tax Law- and other related legal provisions, we discuss determination of financial profits which is taken as a basis by the state in tax collecting legislations. We also discussed this perspective in terms of accounting. In addition, we explained that both valuation and amortization records, that effect organization?s assets and source structure, and legal and illegal costs will be booked on Memorandum Accounts of which are used only for information. Finally, we mentioned about emerging problems in interpreting tax legislation and solution proposals to these problems.