Sivil halkı askeri sağlık birimlerini tercih etmeye yönlendiren nedenlere yönelik bir araştırma: Afganistan örneği

Abstract

Mal ve hizmetlerin üretiminde kullanılmakta olan kaynakların kıtlığı, çok önemli evrensel bir sorundur. Modern anlamda ekonomi biliminin temel kuralı, kıt olan kaynakların çeşitli ihtiyaçlar arasında en iyi şekilde dağıtılması gereğidir. Kıt kaynakların etkin kullanımı ise, ancak kaynakların rasyonel ve maksimum yararı/karı sağlayacak şekilde ve alanlarda kullanılması ile mümkündür. Her sektörde olduğu gibi sağlık sektöründe de zaten kıt olan kaynakların etkin ve verimli bir şekilde kullanılması gerekir. Uzun süren savaş yıllarının ardından Afganistan'da sağlık sektörünün çok önemli sorunları olduğu ve bu sorunların çözümlenebilmesi için köklü reformların yapılması gerektiği genel kabul görmekte, ancak değişikliklerin nasıl ve ne yönde olması gerektiği konusunda farklı yaklaşımlar izlenmektedir. Ülkedeki sağlık hizmetlerinin temelinde, sağlığa ayrılan kaynakların yetersizliği ve kaynakların etkin kullanılmadığı gözlemlenmektedir. Siyasi istikrarın sağlanmasına destek olmak amacıyla bölgede görev yapan NATO Birlikleri, ülkenin sağlık problemlerini de göz ardı etmeyerek fonksiyonel, seyyar hastaneler açmak suretiyle sağlık hizmetlerine de katkı sağlamaktadır. Hastalar hizmet almak istedikleri sağlık kurumlarını belli kısıtlamalara rağmen seçebilmektedirler. Bu seçimde hastaları etkileyen, tercihlerini o yönde kullanmalarını sağlayan birçok faktör bulunmaktadır. Bu tez çalışması ile pek çok ülkede görev yaparken sağlık desteği de sunan NATO'ya bağlı askeri birimlerin, sundukları sağlık hizmetlerini geliştirme ve pekiştirmede faydalı olabilecek bir veri oluşturmak ve yeniden yapılanmakta olan Afganistan sağlık sisteminin bu sürecine, sağlık hizmetini alacak olan hastalarında dahil edilmesini sağlamak amaçlanmıştır. Bu çalışmanın birinci bölümünde ; sağlık kavramı, sağlık hizmetlerinin tanımı, özellikleri ile hasta memnuniyeti ve ölçümü hakkında araştırmamıza yazın desteği verecek bilgiler sunulmuştur. İkinci bölümde; Afganistan ve sağlık hizmetlerinin mevcut durumu hakkında bilgi verilmiştir. Üçüncü bölümde ise; Afganistan'ın Kabil şehrindeki yabancı kaynaklı seyyar asker hastanelerden ikisini kapsayan bir çalışma gerçekleştirilerek buralardan hizmet alan Afganlı hastaların memnuniyetini ve etkileyen faktörleri belirlemek üzere istatistiki değerlendirmeler yapılmıştır. Son bölümde ise literatür çalışması ve uygulamadan elde edilen sonuçlar yorumlanmış ve öneriler getirilmiştir. Poverty of the sources is a big problem which are used in the production of goods and services. Dispensing of inadaquate sources is the necessity of the economical science on the modern sense. The rational usage of the inadaquate resources is only possible by maximazing benefit/profit and using in rational areas. The inadaquate sources must be used productive and active like in all health sector. Health sector?s having important problems and the necessity of making radical reforms to solve these problems in Afghanistan is accepted generally but there are different apporoaches followed to the how and which direction the changes should be. It can be seen that allocating insufficent resources and using the sources unproductively in the main ground of the country. By not ignoring of the country?s health problems NATO units are helping supporting the providing of political stabilization by opening peripatetic and functional hospitals. In spite of some restictions patients can choose health institutions where they can be treated. There are a lot of factors which affects and directs the patience to that way in this preference. The main aim of this thesis; making statistical data to NATO, serving all over the world, which can be useful to developing and strengthening when offering health support as well and mainly implicate the patience, getting health service, to a new structuring Afghanistan?s health porcess. Measuring of health concept, definition of health services and features and patience satisfaction literature support is given in the first sector. In the second sector of the thesis, information provided on general condition of Afghanistan and present condition of health processes. In the third sector, assestments made on survey on determining the patience satisfaction and affecting factors, on Afghan patiences, who get services in NATO?s two military hospitals in Kabul. In the last sector, comments made from the conclusions on literature study and implementation and porposals brought forward