Türkiye'de vergi uyuşmazlıklarının çözümünde vergi mahkemelerinin yeri ve önemi

Abstract

İdari işlem olan vergilendirme işlemlerinde her zaman hukuka uyarlılık bulunmamaktadır. Bu nedenle; vergilendirme işlemini gerçekleştiren vergi idaresi ile bu işlemlerin muhatabı durumundaki mükellefler arasında uyuşmazlıklar çıkmaktadır. Mükellefler bu uyuşmazlıklara karşı idari ve yargısal çözüm yollarına başvurarak haklarını aramaktadırlar. Vergi uyuşmazlıklarının yargısal aşamada çözüm yollarında görevli yargı mercileri; vergi mahkemeleri, bölge idare mahkemeleri ve Danıştay'dır. Vergi yargısının; yargısal denetim, uyuşmazlıkları çözme, içtihat yaratma ve hukuki güvenlik sağlama gibi işlevleri bulunmaktadır. 1982 yılında büyük bir değişim geçiren Türk Vergi Yargısı, Türk yargı sistemi içinde idari yargıya bağlı olarak örgütlenmiştir. Bu yeniden yapılanma süreci sonrası, daha verimli çalışmaya başlayan vergi yargısı içinde vergi mahkemeleri ilk derece yargı mercileri olarak vergi uyuşmazlıklarının çözümünde önemli bir konuma gelmişlerdir. Vergi uyuşmazlıklarının çözümünde vergi mahkemelerinin rolü ve etkileri, uyuşmazlıkların ne oranda vergi mahkemelerinde çözümlendiği gibi hususlar vergi mahkemelerinin önemine ve verimliliğine ilişkin bilgi vermektedir. Çalışmamızda; vergi yargısı kavramı, çeşitli ülkelerde vergi yargısı sistemleri, vergi yargısının bağımsızlığı sorunu, vergi yargısının işlevleri, vergi uyuşmazlıklarının çözümünde vergi mahkemelerinin etkinliği, önemi ve yeri konuları açıklanmaya çalışılmıştır. Güncel verilerle desteklenen çalışmamızda vergi mahkemelerinin önemine ilişkin sorulara cevap aranmış, hak ettiği öneme kavuşması için gerekenler konusunda çözüm önerileri sunulmaya çalışılmıştır. Taxation is an administrative decision. This administrative decision always may not be lawful. So there can be tax controversies between the tax administration and tax payers who are the acceptor of the taxation. Taxpayers can use two different ways to solve the tax controversies. One is administrative solution and the other is judgmental solution way. Functionary judgmental authorities are tax courts, region administrative court and the Council of State. Tax law has four functions; judgmental control, solve the tax controversies, judgmental safety and make case law. Turkish tax judgment which was changed in 1982 was organized in administrative judgment. After these revisions, tax judgment started to work more than before revision. In this structuring, tax judgment is working as a court of first instance and become more important day by day. The acts of the tax courts in solving the tax controversies and the rate of the solving tax controversies in tax courts are important things to know about the productivity of the tax courts. In this thesis I tried to explain about; tax judgment, tax judgment in foreign countries, the problem of independency of the tax judgment, functions of the tax judgment, the efficiency, importance and the role of the tax courts in solving the tax controversies. In this thesis I used actual acquirements, know-how and statistics. Also looked for the answers of the importance of the tax courts and preferred solution offers.