Örgütlerde farklılıkların yönetimi ve farklılık iklimine kuramsal bir yaklaşım

Abstract

Farklılıkların yönetimi yaklaşımının yaklaşık 20 yıl önce Amerika' da ortaya çıktığı düşünülmektedir. Bu yaklaşım; kültür, yaşam tarzı, bilgi birikimi, eğitim, dış görünüş, iş deneyimi, ulusal köken, etnik köken, yaş, cinsiyet, cinsel ve duygusal yönelim gibi birçok yönden farklı özellikler gösteren çalışanların uyum ve işbirliği içinde çalıştığı, sahip olduğu farklılıklar ile değer yaratan ve rekabet üstünlüğü sağlayan bir örgütün var olabileceği düşüncesini savunmaktadır. Kısacası böyle bir yaklaşım, farklılıkları yöneterek hem çalışanları hem de örgütü sahip olduğu farklılıklardan dolayı avantajlı duruma getirmeyi amaçlamaktadır. Son yıllarda popülerlik kazanarak literatürde yer alan ve farklılıkların yönetimi yaklaşımı ile ilgili olan bir diğer kavram da farklılık iklimidir. Örgüt içinde ?farklı? olarak nitelendirilenlere karşı örgütün yarattığı fırsat ve engellere yönelik algılar bütünü farklılık iklimi olarak tanımlanmaktadır. Farklılık iklimini tanımlayabilmek ve kuramsal açıdan anlamlı kılmak adına tez çalışmamızda farklılık iklimi faktörlerine geniş yer verilmektedir. Ölçülemeyen ve tanımlanamayan hiçbir şey yönetilemez. Bu düşünceden hareketle, farklılıkları yönetmenin ancak farklılıkların tanımlanması, boyutlandırılması ve bu boyutlara göre ortaya çıkan farklılıkların başkaları tarafından nasıl algılandığının bilinmesi ile mümkün olacağı söylenebilir. Böyle bir yaklaşımdan yola çıkarak, tez çalışmamızın birinci bölümünde öncelikle farklılık kavramı, tanımı ve kapsamı detaylı olarak incelenmektedir. Daha sonra ise farklılık boyutları, bu boyutların faktör yaklaşımları açısından sınıflandırılması, farklılıklarla ilgili yaklaşımlar, farklılık kavramına temel oluşturan sosyo-psikolojik kuramlar, örgütlerin farklılık algıları açısından sınıflandırılması, farklılıkların yönetimi kavramı ve kapsamı, farklılıkların yönetiminin tarihsel gelişimi ve son olarak da farklılıkların yönetimi ile ilgili başlıca yaklaşımlar yer almaktadır. Çalışmamızın ikinci bölümünde ise farklılık iklimi konusu ele alınmaktadır. Bu bağlamda bölüm içinde; farklılık iklimi kavramı, tanımı ve kapsamı, farklılık iklimi faktörleri, farklılık iklimine yönelik oluşturulan model ve teoriler, farklılık ikliminin ölçülmesi ve farklılık iklimi geliştirme araçları konularına yer verilmektedir. The approach of ?diversity management? has been thought to become evident about 20 years ago in America. This approach promotes the idea that there can be an organization which consists of individuals who have different characteristics, such as culture, life style, knowledge, education, appearance, work experience, nationality, ethnicity, sexual and affectional orientation and who can work together in compliance and collaboration and this organization adds value and gain competitive advantage because of its differences. In a phrase, this approach aims to create advantage by managing diversity to employees and organizations because of both employees? and organizations? differences. Another concept related to diversity management approach which has become very popular in the last few years and been added to the literature is diversity climate. Diversity climate is defined as all of the perceptions about opportunities and difficulties that are created by organization for people who defined as ?different? in the organization. Diversity climate factors are included in detail in our thesis in order to describe diversity climate and make it meaningful in terms of theory. We cannot manage what we cannot measure nor describe. Therefore, diversity management is only possible if we can describe and dimension the differences and know how the differences that occur due to the dimensions of diversity are perceived by others. With this approach, the first part of this thesis first of all examines the concept of diversity, the description of diversity and the scope of diversity in detail. We then look at and examine the dimensions of diversity, the classification of those dimensions in terms of the ?factor approaches?, the approaches about diversity, socio-psychological theories that provide the base of the concept of the diversity, the classification of organizations due to diversity perceptions, the concept and the scope of diversity management, history of the diversity management approach and principal approaches which are related to diversity management. The second part of the thesis examines diversity climate. This part includes concept, description and scope of diversity climate, diversity climate factors, models and theories of diversity climate, measurement of diversity climate and improvement tools for diversity climate.