Gelir idaresinin bağımsızlığının vergi kayıp ve kaçakları üzerindeki etkisi

Abstract

Bağımsız gelir idaresi modeli, Türkiye dahil bazı ülkeler tarafından daha gelişmiş gelir idaresi için alternatif bir model olarak benimsenmiştir. Model genellikle düşük vergiye gönüllü uyum oranları, yüksek vergiden kaçınma ve vergi kaçakçılığı, etkinsiz vergi idaresi personeli, yolsuzluk ve sonuç olarak vergi geliri kaybı problemlerine muhtemel bir çözüm olarak görülmektedir. Bu tez çalışması özerk gelir idaresi modelini bu problemleri çözmede başarı düzeyi bakımından tartışmaktadır. Modelin özelliklerini analiz etmekte, gelir idarelerine özerklik verilmesinin sebeplerini incelemekte ve modelin başarısının ne ölçüde değerlendirilebildiğini araştırmaktadır. Çalışma ayrıca modelin başarısını ölçmede veri toplama güçlüklerini ve performanstaki değişmeleri modele atfetme problemini ortaya koymaktadır. Tez, modelin gelişmiş idari performansa yol açtığı ve modernizasyonu teşvik ettiği şeklinde sübjektif algılamalara karşın özerk gelir idaresinin daha iyi performans sergilediğine dair objektif analizlerin bulunmadığı sonucuna varmaktadır. utonomous revenue administration model have been adopted by some counties including Turkey as an alternative model for improved revenue administration. The model is usually seen as possible solution to problems such as low rates of tax complians, high tax avoidance and evasion, in effective tax administration staff, corruption and as a result tax revenue loses. This dissertation discusses autonomous revenue administration model in the perspective of the level of success to tackle these problems. It analyses features of the model, examines reasons why autonomy was given to tax administrations and explores the extend to which the success of the model can be evaluated. The dissertation also reveals the data collection difficulties in evaluating the success of model and the problem of attributing changes in performance to this model. The dissertation concludes that while there are subjective perceptions that the model has led to improved administrative performance and has spurred modernization, there is no objective analysis that authonomous revenue administration have performed better.