Antenatal dönemde verilen eğitimin emzirme öz-yeterlilik algısına ve emzirme başarısına etkisi

Abstract

Amaç: Bu çalışmada Antenatal ve Postnatal Emzirme Öz- Yeterlilik – Kısa Form ölçeklerinin güvenirlik ve geçerliği belirlenmesi ve Antenatal dönemde Dennis ve Pender'e dayalı emzirme eğitiminin annenin emzirme öz-yeterlilik algısına ve emzirme başarısına etkisinin saptanmasıdır Yöntem: Çalışma iki aşamada gerçekleştirilmiştir. Birinci aşama: Güvenirlik ve geçerlilik çalışmadır. İzmir ilinde bulunan Sağlık Bakanlığına bağlı hastaneler, özel hastane ve kadın-doğum merkezlerinde gerçekleştirilmiştir. Antenatal ölçek 144 gebeye, Postnatal ölçek 150 Postnatal anneye uygulanmıştır. Geçerlilik için dil geçerliliği, bilinen grup analizi ve tahmini geçerlik analizleri kullanılmıştır. Güvenirlik için Cronbach alfa, madde toplam kolerasyonu yöntemleri kullanılmıştır. İkinci aşama: Altındağ 7 No'lu Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Merkezinde gerçekleştirilen emzirme eğitimin etkinliğini değerlendiren yarı-deneysel bir çalışmadır. Toplam 41 deney ve 41 kontrol grubu gebeye emzirme eğitimi verilerek, Postnatal 1. ve 6. haftada emzirme öz-yeterlilik algısı ve emzirme başarısı incelenmiştir. Eğitimin emzirme öz-yeterlilik algısına etkisini değerlendirmek için tekrarlayan ölçümlerde iki yönlü varyans analizi, emzirme başarısını değerlendirmek için iki ortalama arasındaki farkın önemlilik testi ve iki eş arasındaki farkın önemlilik testi kullanılmıştır. Emzirme başarısı ve emzirme öz-yeterlilik algısı arasındaki ilişkiyi değerlendirmek için kolerasyon analizi yapılmıştır Bulgular: Birinci aşama: Cronbach alfa değeri antenatal EÖYÖ için 0.87, Postnatal EÖYÖ için 0.86 bulunmuştur. İkinci aşama: Emzirme başarı puanları değerlendirildiğinde deney ve kontrol grubu arasında Postnatal 1. ve 6. haftada istatistiksel olarak anlamlı fark (p=0.00, p=0.036) bulunmuştur. Deney ve kontrol grubunun kendi içerisinde birinci ve altıncı hafta emzirme başarı puanı arasındaki fark istatistiksel olara anlamı bulunmuştur (p=0.004æ p=0.00). Emzirme öz-yeterlilik algısı grup, grup*zaman ve zaman yönünden değerlendirilmiş ve üç faktör yönünden de anlamlı fark bulunmuştur. Zaman faktörüne ilişkin yapılan ileri analizde eğitim sonrası ve Postnatal 1. hafta arasında ki fark istatistiksel olarak anlamsız bulunmuştur Sonuç: Antenatal ve Postnatal Emzirme Öz- Yeterlilik – Kısa Form ölçekleri Türk kültürü için geçerli ve güvenilir ölçüm araçlarıdır. Dennis ve Pender'e dayalı emzirme eğitiminin emzirme öz-yeterlilik algısı ve emzirme başarısı artırdığı saptanmıştır. Emzirme başarısı ile emzirme öz-yeterlilik algısı arasında pozitif güçlü ilişki olduğu saptanmıştır. Anahtar Kelimeler: geçerlik, güvenirilik, emzirme başarısı, emzirme öz-yeterlilik algısı Objective: To determine the validity and reliability of Antenatal and Postnatal Breastfeeding Self- Efficacy Short Form scales and to determine the effect of Dennis and Pender based antenatal breastfeeding education on mothers breastfeedıng self -eeffıcacy and breastfeedıng success Method: This research was performed in two stage. First stage, validity and reliability of scales. It was performed in hospitals in Izmir that are related to Health Minestry and in one privite hospital. Antenatal scale was performed to 144 pregnant women, Postnatal scale was performed to 150 Postnatal mothers. For validity translation, known-group and predictive validity analysis were used. The reliability was evaluated by interitem correlations and Cronbach's alpha coefficient methods. The second stage was quasi-experimentel and it was performed in Altındağ No:7 Mother Child Health and Family Planing Center. In Postnatal 1. and 6. weeks 41 experimental and 41 control pregnants that rececived breastfeeding education were evaluated about breastfeedıng self-eeffıcacy and breastfeedıng sucess. For evaluating breastfeedıng self–eeffıcacy repeated variance analysis, for evaluating breastfeedıng success unpaired and paired sample t test was used. The relationship of breastfeedıng self–eeffıcacy and breastfeedıng success was evaluated witih correlation analysis Results: First stage, Cronbach's alpha coefficient of antenatal scale is 0.87, Postnatal scale is 0.86. Second Stage: There was a significant statistical difference between Postnatal 1. and 6 weeks breastfeeing success among experimental and control group (p=0.00, p=0.036) There was olso significant statistical difference within groups in Postnatal 1. and 6 week (p=0.004æ p=0.00). Breastfeedıng self –eeffıcacy was evaluated related to group, group*time and time factor, there was significant statistical difference related to all of factors. Related to time factor advanced analysis was done and was not found any significant statistical difference between after education and Postnatal 1. week breastfeedıng self –eeffıcacy results Conclusion: Antenatal and Postnatal Breastfeeding Self- Efficacy Short Form scales are valide and reliabile fo using in Turkish culture. The breastfeedıng self-effıcacy and breastfeedıng success are improved to breastfeeding education based on Dennis and Pender. The breastfeedıng self –eeffıcacy and breastfeeding succes are related to each other. Keywords: validity, reliability, breastfeedıng self –eeffıcacy and breastfeeding succes