Hastanelerde çalışan hemşirelierin hemşirelilk dışı birimlerde istihdamı ve nedenlerinin incelenmesi

Abstract

Giriş: Dünyada ve ülkemizde çeşitli boyutlarda hemşire yetersizliği yaşanmaktadır. Sağlık insan gücü içinde en kalabalık grubu oluşturan hemşireler, hasta bakımı dışında kalan alanlarda artan talep ve personel eksikliği nedeni ile hemşirelik dışı birimlerde çalışabilmektedirler. Bu durum hasta bakım gereksinimlerini olumsuz yönde etkilemekle birlikte yönetici hemşirelerin kadrolama sorunları yaşamalarına neden olmaktadır. Amaç: Bu araştırma, ülkemizde hemşirelerin hemşirelik dışı birimlerde çalışma durumları ile ilgili bir veri bulunmamasına bağlı olarak yöneticilere veri kaynağı oluşturacak profilin belirlenmesi amacı ile devlet ve üniversite hastanelerinde çalışan hemşirelerin, hemşirelik dışı birimlere dağılımı, bu birimlerdeki görevleri ve yönetici hemşirelerin hemşireleri bu alanlarda görevlendirme nedenlerini incelemek üzere tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Yöntem: Araştırmanın örneklemine İzmir ili ve ilçelerindeki 30 yatak ve üzerindeki tüm kamu hastanelerinin (devlet ve üniversite) hemşirelik departmanları alınmıştır (n=25). Araştırma verileri, yönetici hemşirelerin hemşirelik dışı birimlerde kadrolama durumları ve nedenlerini içeren yedi sorudan oluşan anket formu ve hastane kayıtları kullanılarak elde edilmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde sayı ve yüzdelik hesaplama kullanılmıştır. Bulgular: Araştırma kapsamına alınan hastanelerdeki hemşirelerin %3.37'si polikliniklerde görev yapmaktadır. Polikliniklerde görevli hemşirelerin oranının hastanelere göre %0.9 ile %32.1 arasında değiştiği belirlenmiştir. Hastanelerdeki hemşirelerin %5.37'si hemşirelik dışı birimlerde çalışmaktadır. Hemşirelik dışı birimlerde çalışan hemşirelerin oranının hastanelere göre %1.2 ile %21.4 arasında değiştiği bulunmuştur. Poliklinik ve klinik dışı birimlerde hemşirelik işi yapan hemşirelerin %33.3'ü hasta hazırlığı ve yaşam bulgusu izlemi, hemşirelik dışı görev yapan hemşirelerin ise %27.2'sinin sekreterlik işleri yaptığı belirlenmiştir. Hemşirelerin %29'u personel eksikliği nedeni ile polikliniklerde ve %27'si farklı alanlarda eğitim ve sertifikasyonlarının olması nedeni ile hemşirelik dışı birimlerde görevlendirilmişlerdir. Sonuç: Hastanelerde hemşirelerin yasa ve yönetmeliklerde yer almayan hemşirelik dışı alanlarda, hemşire istihdamını ve hasta bakım sonuçlarını olumsuz yönde etkileyebilecek görevlerde çalıştırıldıkları belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda hemşirelik işi, yasalar ve hemşire istihdamının etkin yapılmasına yönelik yöneticilere öneriler sunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Hemşire, istihdam, hemşire istihdamı, hemşirelik dışı işler Background: Nursing staff is insufficient in Turkey and in the world. Nurses are employed in non-nursing departments due to insufficient staff and increased demand in such departments. This has a negative influence on patient care and nurse administrators have difficulty in establishing permanent nursing staff. There are no data about nurses in non-nursing departments in hospitals in Turkey. Purpose: This is a descriptive study and was performed to determine the profile, distribution and positions of nurses in non-nursing departments of both public and university hospitals and the causes of appointment of nurses in those departments by nurse administrators. Method: The study included nurses at 25 government hospitals (public and university hospitals) with more than 30 beds in the province of Izmir. Data were collected from hospital records and with a questionnaire, composed of seven questions about appointment of nurses in non-nursing departments and its causes. Numerical values and percentages were used to evaluate obtained data. Results: Of all the nurses, 3.37% were working in outpatient clinics. This varied with hospitals, ranging from 0.9% to 32.1%. Overall, 5.37% of all nurses were working in non-nursing departments. This varied between hospitals, ranging from 1.2% to 21.4%. Of all nurses in outpatient clinics and non-clinic services, 33.3% were responsible for collecting data about patient vital signs and helping patients to get prepared for medical examinations and procedures and 27.2% of the nurses in non-nursing departments were working as a secretary. Nurse administrators appointed 29% of the nurses in out-patient clinics due to insufficient staff and 27 % of nurses in non-nursing departments since they had education and certificates in subjects other than nursing. Conclusion: The nurses were employed in non-nursing departments, which is against the regulations, has a negative effect on patient care and decrease the number of nursing staff. Nurse administrators were offered recommendations about effective and legal employment of nurses. Key Words: Nurse, employment, nurse employment, non-nursing duties.