Ötimik bipolar hastalarda bilişsel işlevlerin tekli ve çoklu ilaç kullanımına göre kontrollerle karşılaştırmalı olarak incelenmesi

Abstract

Amaç: Bipolar bozukluk bilişsel yetilerde bozulmaya yol açan kronik gidişli bir beyin hastalığıdır. Psikotrop ilaçların bilişsel işlevler üzerinde bozucu etkileri olduğuna ilişkin çalışmalar bulunmaktadır.. Bu çalışmanın amacı, tek ve çok ilaç kullanan ötimik bipolar hastalarda bilişsel işlevlerin sağlıklı kontrollerle karşılaştırmalı olarak incelenmesidir. Çok ilaç kullanımının tek ilaç kullanımına göre bilişsel işlevler üzerinde bozucu etkisi olabileceği hipotezlenmiştir. Yöntem: Araştırmaya 21 tek ve 27 çok ilaç kullanan DSM-IV tanı ölçütlerine göre bipolar bozukluk tanısı almış, ötimik durumda toplam 48 hasta ve yaş ve cinsiyetçe eşleştirilmiş 40 sağlıklı gönüllü katılmıştır. Klinik durum psikiyatrik muayene, Young mani ve Hamilton depresyon ölçekleri kullanılarak değerlendirilmiştir. Bilişsel işlevler birçok testi içeren kapsamlı bir nörokognitif batarya ile değerlendirilmiştir.. Çoklu ve ikili grup karşılaştırmaları için ilgili non-parametrik, kategorik verilerin karşılaştırılması için ki-kare, ayrıca parametrik ve non-parametrik korelasyon ve çoklu regresyon analizleri kullanılmıştır. Bulgular: Bir çok bilişsel testte her iki hasta grubu da kontrollerden daha kötü performans gösterirkenæ çok ilaç kullanan hastalar tek ilaç kullanan hastalardan daha iyi performans göstermişlerdir. Tüm grupta eğitim süresi ve hasta grubunda hastalık süresi ile testlerdeki başarı arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Tek ve çok ilaç kullanan hasta grubunda yapılan regresyon analizinde, eğitim ve hastalık süresi kontrol altında tutulduğunda sayı dizisi testi-geriye doğru ölçümleri, çok ilaç kullanan grubun lehine olmak üzere istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Sonuçlar: Sonuçlar işleyen bellek işlevi üzerinde olası bir ilaç etkisine işaret etmektedir. Hipotezimizin tersine çoklu ilaç kullanımı daha iyi bir işleyen bellek performansı açısından yeğlenen bir seçenek olabilir. Anahtar Sözcükler: bipolar bozukluk, ötimi, bilişsel işlevler Objective: Bipolar disorder is a chronic mental disorder with cognitive impairment. Although conflicting, data pointo to possible deteriorating effect of psychotrops on cognitive functions. The aim of this study was to investigate cognitive functions in euthymic bipolar patients who are on mono versus polypharmacy in comparison to healthy controls. We hypothesized that polypharmacy would have a more negative impact on neurocognitive functioning than monotherapy. Method: Forty eight euthymic patients with DSM-IV bipolar disorder either on mono (n=21) or polypharmacy (n=27) and 40 sex and age matched healthy controls were enrolled in the study. Patiens were evaluated with psychiatric interview, Young Mania Scale and Hamilton Depression Scale. A large neurocognitive battery was used for neurocognitive assessment. Kruskal Wallis, Mann Whitney-U, chi-square, Spearman and Pearson correlation and multiple regression tests were used for statistical analysis. Results: Both patient groups performed significantly worse than healthy controls in almost all cognitive areas. Patients on single medication did significantly worse than patients on combination treatment. . Neurocognitive performance was positively correlated with the lenght of education in the whole group but negatively correlated with duration of illness in the patient group. After controlling for education years and duration of illness, multiple regression analysis in the patient group revealed a significant difference on the digit span test-backward scores where patients on monotherapy did worse than the patients on polypharmacy. Conclusion: Results point to a possible medication effect on working memory. In contrast to our hypothesis, combination treatment would be more preferrable than monotherapy for a better working memory function in bipolar disorder. Key words: bipolar disorder, euthymia, cognitive functions.