Kolorektal kanserli hastalarda yorgunluk düzeyi ve yorgunluğu etkileyen faktörlerin belirlenmesi

Abstract

Çalışma kolorektal kanserli hastalarda yaşanan yorgunluk düzeyini etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini Mayıs 2007-Aralık 2007 tarihleri arasında Dokuz Eylül Üniversitesi Uygulama ve Araştırma Hastanesi ile İzmir Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesine başvuran, örneklem kriterlerine uyan kolorektal kanserli hastalar oluşturmaktadır. Verilerin toplanmasında kişisel bilgi formu, Kısa Yorgunluk Sorgulaması Ölçeği ve Karnofsky Performans Skalası kullanılmıştır. Araştırmada kolorektal kanserli hastaların kemoradyoterapi tedavisi başlamadan önce "az düzeyde" yorgunluk yaşadığı tespit edilmiştir. Kolorektal kanserli hastaların genel yorgunluk düzeyi ile genel aktivite, ruh hali, yürüme becerisi, ev dışındaki işleri ve diğer kişilerle olan ilişkilerinin etkilenme düzeyi arasında zayıf bir ilişki bulunurken, yaşama sevinçleri yorgunluktan etkilenmemektedir. Anemi ile yorgunluk düzeyi arasında ilişki bulunmamaktadır. Ancak hastalarda kemoradyoterapi öncesi performans durumu ve yorgunluk düzeyi arasında zayıf bir ilişki bulunmaktadır. Yorgunluğun kolorektal kanserli hastalarda sosyodemografik değişkenler ile hastalık ve sürece bağlı (evre, beden kitle indeksi, ameliyat geçirme durumu) değişkenlerden etkilenmediği de saptanmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre, hemşireler tarafından kanser hastalarında görülen yorgunluk ve yorgunluğun yaşam aktivitelerine olana etki düzeyinin incelenmesi ile kanser hastalarında yorgunluğun tedavi başlamadan önce, tedavi sürecinde ve tedavi sonrasında uygun aralıklarla değerlendirilmesi için araştırmalar yapılması önerilmektedir. Anahtar sözcükler: Kansere bağlı yorgunluk, kolorektal kanser, hemşirelik This descriptive study includes cancer related fatigue and its associated factors with colorectal cancer patients. The sampling for the study was 70 colorectal cancer patients who applied Dokuz Eylül University Hospital and Izmir Ataturk Hospital between May 2007 and December 2007. Data was collected by personal information paper, Brief Fatigue Inventory and Karnosfky Performance Scale. Before chemoradiotheraphy, colorectal cancer patients fatigue level was found mild. There is a weak association among fatigue level, activity level, physiological conditions, walking ability, responsibilities, and communications with the others. There was not found association between hemoglobin level and fatigue. However there is a weak association between performance status and fatigue. At the same time sociodemographic factors, stage of disease, surgery, body mass index are not affected the fatigue level. According to results of this studyæ fatigue should be evaluate before chemoradiotheraphy, during chemoradiotheraphy and after chemoradiotheraphy. At the same time intervals should be determine to evaluate after weeks, months and years after chemoradiotheraphy. Key words: Cancer related fatigue, colorectal cancer, nursing