Hemşire yöneticilerin, hemşirelerin araştırma kullanım engelleri ve kolaylaştırıcılarına ilişkin algıları ve etkileyen etmenler

Abstract

Amaç: Bu araştırmanın amacı İzmir ilinde Sağlık Bakanlığı'na bağlı Eğitim ve Araştırma Hastanelerinde çalışan, yönetici konumundaki hemşirelerin, hemşirelerin araştırma kullanım engelleri ve kolaylaştırıcıları konusunda algılarını ve engel algılarını etkileyen etmenleri belirlemektir. Yöntem: Tanımlayıcı ve kesitsel türde yapılan bu araştırmanın örneklemini, İzmir ilinde altı eğitim ve araştırma hastanesinde çalışan 220 yönetici hemşire (% 85) oluşturmuştur. Araştırmanın veri toplama araçları, hemşirelerin demografik ve çalışma özelliklerini içeren soru formu ile Araştırma Kullanım Engelleri Ölçeği'dir. Hemşirelerin araştırma kullanımına ilişkin tutumları, beşli Likert tipi bir soru ile ölçülmüştür. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistikler ile t testi ve tek yönlü varyans analizi kullanılmıştır. Bulgular: Araştırma kullanımını engelleyen faktörler içerisinde en yüksek puan kurum, en düşük puan araştırma boyutundan elde edilmiştir. Yönetici hemşirelerin araştırma kullanımında en yüksek engel olarak belirtilen madde "araştırma sonuçlarının uygulamaya geçirilmesinde olanakların yetersiz olması"æ en önemli kolaylaştırıcı "yönetimin araştırma kullanımını desteklemesi"dir. Lisan ve lisanüstü derecesi olanlar ile öğrenci iken tez/araştırma yapan ve araştırma dersi alanlarda, ölçeğin hemşire alt boyut puanı anlamlı olarak yüksekæ çalışma süresi 16-20 olanlarda ölçeğin sunum ve araştırma alt boyut puanı anlamlı olarak düşükæ son altı ayda araştırma sunumu dinleyenlerde ölçeğin araştırma alt boyutu puanı anlamlı olarak yüksek bulunmuştur. Sonuç: Çalışma sonuçları, yönetici hemşirelere göre hemşirelerin araştırma kullanma durumlarını engellemede kurumsal faktörlerin öncelikli engel olduğunuæ bu engelleri gidermede yönetici hemşirelerin kurumsal düzenlemeler yaparak, araştırma kullanım ortamı ve kültürü oluşturmaları gerektiğini ortaya koymuştur. Anahtar kelimeler: Yönetici hemşire, hemşirelerin araştırma kullanımı, araştırma engelleri, araştırma kolaylaştırıcıları, araştırma tutumu, araştırma aktiviteleri. Aim: To explore barriers, facilitators and related factors for research utilization (RU) in practice by nurse managers in Izmir public teaching hospitals. Method: The study, which has been carried out in descriptive manner, is a sample of 220 nurse managers (85 %) employed in six teaching hospitals. A questionniare including demographic and work charachteristic of nurses and "Research Utilizaiton Barriers Scale" have been used for data collection. Attitudes of nurse managers related to RU has been measured by 5-point Likert scale. Descriptive statistics, t test and one way ANOVA are used in the analysis of data. Findings: Among the factors that hinder RU, the highest score was obtained from "organization", and the lowest score was obtained from "research" subscale. The item identified as most hindering barrier perceived by nurses in RU is "the facilities are inadequate for implementation". The item identified as most facilitator is the administration support for RU. Nurse managers who have undergraduate and graduate degrees, conduct reseach and take research course, rated the nurse factor as greater barriers. Nurse managers who have 16-20 years work experience, perceived presentation and research factor as less barriers. Nurse managers who attended research presentations in the past six months, perceived reseach factor as greater barriers than those who had no such experience. Conclusion: The results indicate the organizational factors are high level barriers to nurses RU that is necessary in order to overcome these barriers, administrators need to do organizational arrangements, create suitable reseach contex and culture, provide opportunity of research education and RU facilitators. Key words: Nurse managers, nurses' research utilization, barriers of research utilization, facilitators of research utilization, research attitudes, research activities.