Kemalpaşa'da kuduz riskli temas olgularında profilaksi yaklaşımı uygunluğunun değerlendirilmesi

Abstract

Amaç: İzmir ili Kemalpaşa Sağlık Grup Başkanlığı Bölgesi'nde, kuduz riskli temas sonrası profilaksi almış olguların sosyo-demografik özellikleri, kuduz riskli temas niteliklerini ve profilaksi yaklaşımlarını değerlendirmek, temas sonrası profilaksinin uygunluğunu ve etkileyen etmenleri incelemektir. Yöntem: Kesitsel analitik bir çalışmadır. 2005-2006 yıllarında oluşan, 538 olgu araştırma evrenini oluşturmaktadır. Kuduz riskli temas defteri kayıtlarından veri toplanmıştır. Olguların sosyo-demografik ve kuduz riskli temas özellikleri, temas sonrası profilaksi yaklaşımları bağımsız, temas sonrası profilaksi uygunluğu bağımlı değişken olarak değerlendirilmiştir. Eksiksiz kayıtlı 217 olgu Kuduz Korunma ve Kontrol Yönergesi'ne göre değerlendirilmiştir. Çözümlemelerde Ki- kare, Fisher'in kesin testi ve Yates süreklilik düzeltmesi yapılmış, Epi info-Statcalc ve SPSS 13.0 programı kullanılmıştır. Bulgular: Olguların %71.9'u erkek, %41.9'u 20 yaş altında, %72.9'u kentsel alanda yaşamaktadır. Riskli temasların % 72.4'ünün ilk gün başvurduğu, %77.1‘inin bir hayvan tarafından ısırıldığı, % 64.7‘sinde sahipli hayvanlar ile temas olduğu saptanmıştır. Temas sonrası profilaksinin yönergeye uygunluğu %7.8'dir. Yıl (p=0.008), mevsim (p=0.007), cinsiyet (p=0.004), profilaksiye başlama zamanı (p=0.013) uygunluğu anlamlı ölçüde etkilemektedir. 2005 yılında başvuranlarda, kadın olgularda, bahar/yaz mevsimlerindeki riskli temaslarda, ilk günden sonra yapılan başvurularda uygunluk anlamlı olarak daha yüksektir. Uygun olmayan proflaksi yaklaşımlarında en fazla yapılan hata kuduz immünglobulin olmadığı hallerde uygun aşı formunun seçilmemesidir Sonuç: Kuduz riskli temas olgularında uygun profilaksi yaklaşımı oldukça düşük düzeydedir. Anahtar Kelimeler: Kuduz riskli temas, temas sonrası profilaksi, temas sonrası profilaksi uygunluğu Objective: Assessment of socio-demographical characteristics, rabies suspected bite properties and prophylaxis approaches for cases of post exposure prophylaxis following rabies suspected bites and analysis of appropriateness of post exposure prophylaxis and influencing factors for post exposure prophylaxis of rabies suspected bites at the Region of İzmir Province Kemalpaşa Health Group Department. Methods: This is a cross-sectional analytic study. The case research population is consisted by 538 cases recorded between 2005 and 2006. Data were collected from rabies suspected bites book records. Socio-demographical and rabies suspected bite properties of cases and post exposure prophylaxis approaches were evaluated as independent variables and appropriateness of post exposure prophylaxis was evaluated as a dependent variable. The 217 cases with complete records were evaluated according to Rabies Protection and Control Directive. Chi-square, Fisher's exact test and Yates continuity correction were done and Epi info-Statcalc ve SPSS 13.0 software was used. Results: 71.9% of the cases were male, 41% of them were under 20 and 72.9% of them were living in urban areas. It was determined that 72.4% of suspected bites applied in the first day, 77.1% of them were bitten by a single animal and 64.7% of them were of domestic animals. Appropriateness of post exposure prophylaxis to the directive is 7.8%. Year (p=0.008), season (p=0.007), gender (p=0.004), beginning of prophylaxis (p=0.013) affect the appropriateness significantly. The appropriateness is significantly higher in cases of people applying in 2005, women cases, suspected bites in spring/summer seasons, applications made after the first day of incidence. For inappropriate prophylaxis approaches the most common failure is the inability to select appropriate prophylaxis in cases of rabies not being immunoglobulin. Conclusion: Appropriate prophylaxis approach is very low for rabies suspected bites. Keywords: rabies suspected bite, post exposure prophylaxis, appropriateness of post exposure prophylaxis.