Cumhuriyet Gazetesine göre Türkiye'nin II. Dünya Savaşına girişi ve savaşın sonuçları

Abstract

II. Dünya Savaşı etkisi altında geçen 1939-1945 döneminde Cumhuriyet gazetesi içinde bulunduğu sürecin özelliklerine göre değişkenlik gösteren bir yayın politikası izlemiştir. Cumhuriyet gazetesi savaşın başından 1944 yılına kadar Alman yanlısı yayın politikasını özellikle Nadir Nadi'nin yazılarıyla sürdürmüştür. Savaş öncesi ve savaşın ilk yıllarında Müttefiklere yakın bir dış politika izleyen Türk Hükümeti, Alman yanlısı yazılarından dolayı Cumhuriyet gazetesini1940 yılında üç ay süreyle kapatmıştır. Ancak 1941'de Türkiye'nin Almanya ile bir saldırmazlık antlaşması imzalamasından sonra, Cumhuriyet'te başta Nadir Nadi ve emekli eski General H. Emir Erkilet'in yazılarıyla Alman yanlısı yayın politikası daha serbest bir şekilde sürdürülmüştür. Bu politika özellikle Almanya'nın Sovyetler Birliği'ne saldırısını destekleyen yazılarda kendisini göstermiştir. Savaşta üstünlüğün 1944'te Müttefiklerin eline geçmesinden sonra Türk Hükümeti Almanya ile ilişkilerini kesmiştir. Almanya'nın aleyhine değişen Türk dış politikası basın üzerinde de etkisini, ‘Irkçı-Turancı' yayın yapan gazetelerin ve dergilerin kapatılması ile göstermiştir. Turancı düşünceyi savunan önde gelen gazeteciler de mahkemeye sevk edilmiştir. Diğer taraftan Cumhuriyet gazetesinin bu yeni döneme uyum sağlamakta zorluk çekmediği, Nadir Nadi'nin yerine başmakale yazmaya başlayan Abidin Daver ve Yavuz Abadan'nın dış politika ile ilgili Müttefik yanlısı makalelerinde görülmüştür. 1945 yılında savaş sonrası yeni dünya düzeni önem kazandığından, Türk Hükümeti San Francisco Konferansı'nda yer almak için Almanya ve Japonya'ya savaş ilan etmiştir. Bu dönemde, Cumhuriyet gazetesinde dünya düzeniyle ilgili konular tartışılmaya başlanmış ve Türk dış politikasına uygun genelde müttefik, özelde Amerika yanlısı yayın politikası takip edilmiştir. Ayrıca Türk Hükümeti'nin Sovyet karşıtı politikası da desteklenmiştir. 1943 yılının sonunda Cumhuriyet gazetesinde çizmeye başlayan Cemal Nadir'in de karikatürlerinde gazetesinin genel tutumunu desteklediği görülmüştür. Within the years 1939 and 1945 encompassing the Second World War, Cumhuriyet has displayed a variable publishing policy in respect of the characteristics of the period. By this regards, from the first days of the war to the year 1944, it included articles and headlines most of which were in favor of Germany. Nadir Nadi's words particularly served a lot to this support. However, because of the fact that Turkish Government was applying its foreign affairs in favor of the Allied-Forces both before the war and also during the first years of it, Cumhuriyet was subjugated to be closed for three months in 1940. On the other hand, not long after the nonaggression pact treaty made with Germany in 1942, the publishing policy of Cumhuriyet gained this time even more freedom to display its adherence with Germany particularly through Nadir Nadi's and then retired former General H. Emir Erkilet's articles. Such a policy of the journal was chiefly prevalent within the articles supporting the Germany's attack against The Soviet Union. After the military ascendancy passed to Allied-Forces in 1944, Turkish Government put an end to its affairs with Germany. Having changed against Germany, Turkish foreign policy had also a considerable influence on the press the best proof of which was the abolishment of ‘Racist-Turanian' journals and periodicals. The journalists, adherent of turanian ideas, were also committed for trial. In the same period, Abidin Daver and Yavuz Abadan who started to write Cumhuriyet's leading-articles instead of Nadir Nadi revealed their support for the Allied-Forces which as a result, represented the fact that Cumhuriyet did not have any difficulty in reconciling with the characteristics of the new period. As the upcoming world order to be confronted with after the war was a highly significant issue among the war-countries, Turkish Government declared war on both Germany and Japan in 1945 so as to have an opportunity to hold a place in San Francisco Conference. In terms of the policies Cumhuriyet was pursuing in this period, it was now clear that this journal was acting in accordance with Turkish Government's foreign policies. In this context, Cumhuriyet was supporting the government's Alliance-sided foreign policy in general and also an American-sided foreign policy in particular. On the other hand, this journal was also a fervent defender of anti-Soviet policy. Last but not least, Cemal Nadir who started to draw caricatures in Cumhuriyet by the end of 1943 pursued the general attitude of his paper's policy within his caricatures.